Έκατσα χθες να δω λίγη τηλεόραση --ιδέα για την οποία πάντα μετανιώνω-- και πέτυχα τον διασκεδαστή Λάκη στο Αλ Τσαντίρι Νιούζ. Διευκρινιστικά, δεν ήμουν ποτέ φαν του διασκεδαστή Λάκη, οπότε δεν παρακολουθούσα ποτέ και την συγκεκριμένη εκπομπή για να...
είμαι σε θέση να συγκρίνω αυτό που είδα με παλιότερες. Αυτό που είδαήταν ένα σκετς με τον Δημήτρη τον Πιατά στον ρόλο διορισμένου με μέσο υπαλλήλου στη Βουλή εκ Καρδίτσης. Κατ' αρχάς, εντυπωσιάστηκα από το κάστινγκ: ο Πιατάς είναι ως παρουσιαστικό και προφορά τόσο πειστικός ως Καρδιτσιώτης όσο θα ήταν ο Λάμπρος Κωνσταντάρας ως μάγκας του Περαία, ο Κώστας Χατζηχρήστος ως ψωνάρα του Κολωνακίου, ή ο Θανάσης Βέγγος ως νεοϋορκέζος ψυχαναλυτής. Ο άνθρωπος το έβρισκε εντελώς αδύνατο να μιλήσει θεσσαλικά, τόσο που το θέαμα ήταν μάλλον προς το θλιβερό, ιδίως αν γνωρίζεις τα θεσσαλικά.
Αλλά το δεύτερο στοιχείο που με εντυ! πωσίασε ήταν η σύλληψη του μονολόγου του: αφού επαίρεται ότι διορίστηκε στη Βουλή με μέσο, αυτός και έξι απ' τα αδέρφια του (προφανώς, η Καρδίτσα είναι κάτι σαν την Δυτική Βιργινία της Ελλάδας, μ.ο γέννησεων 14 παιδιά, τα τρία καθυστερημένα και τα δύο πνιγμένα στο πηγάδι), αρχίζει να ξεσπαθώνει ενάντια στο σάπιο πολιτικό σύστημα και να καλεί τον κόσμο να "ξεσηκωθεί."
Αυτά τα ευρήματα του Λαζόπουλου είναι φτιαγμένα για φιλολόγους. Έφαγα τα νύχια μου προσπαθώντας να καταλάβω αν έβλεπα μεταμοντέρνα αυτοπαρωδία του "σώου τύπου Λαζόπουλου", δηλαδή της χύδην �ικροαστικής βλακείας ως εξυπνάδας, ή κάποια προσπάθεια σάτιρας που ξεκίνησε για Λευκάδα και κατέληξε, μεθυσμένη στο τιμόνι, κάπου για Χίο, Σάμο, Μυτιλήνη. Δεν έχω δε ιδέα τι κατάλαβε από αυτό το δύστυχο κοινό, για τα βάσανα του οποίου στο όνομα της "διασκέδασης" ανέπτυξα μια πολύ έντονη αίσθηση συμπόνοιας και συμπάθειας.
Το κλου του σκετς ήταν όταν ο ίδιος αυτοπαρουσιαζόμενος ως διεφθαρμένος ως το κόκκαλο δημόσιος υπάλληλος που καλούσε "τον κόσμο να ξεσηκωθεί" ενάντια στη διαφθορά αναφέρθηκε σαρκαστικά σε αυτούς που καλούν τους άλλους να ξεσηκ�! �θούν! αντί να ξεσηκωθούν οι ίδιοι. Τρίπαρα δικέ μου. Πόση παρωδική αυτοαναφορά σε ένα σκετς ας πούμε;
Στο μεταξύ, και λόγω επαγγελματικής διαστροφής, το μυαλό μου άρχισε να περιπλανιέται στα μυστήρια της θεωρίας πρόσληψης --Wolfgang Iser, Hans-Robert Jauss και τα τοιαύτα--, και να θέτει στον εαυτό του το ζήτημα του λεγομένου "ορίζοντα προσδοκιών" αυτού του ακροατηρίου. Τι ακριβώς θεωρεί ότι βλέπει αυτός ο κόσμος; Τι αντιλαμβάνεται σε αυτό ως "σάτιρα"; Ποιανού πράγματος "σάτιρα" το θεωρεί; Του ίδιου του Λαζόπουλου ως εγκεφαλικά διαλυμένου μικροαστού που αδυνατεί να διατυπ�σει μία πρόταση χωρίς να παραδοθεί στη ζεστή αγκαλιά της υστερικής ασυναρτησίας; Της τηλεόρασης ως μέσου; Του εαυτού του, ως ψυχαναγκαστικά εγκλωβισμένου κοινού ενός χωρίς ειρμό και νόημα ντελιρίου κάποιου που "τα 'χει πάρει", ενός επαγγελματία της αγανάκτησης; "Διασκεδάζει" αυτός ο κόσμος; Με ποια έννοια; Εγώ γιατί δεν μπορώ να εντοπίσω ίχνος διασκέδασης και μπόλικη μανιοκατάθλιψη στην εθελοντική έκθεση σε μια τόσο διεστραμμένη αντίληψη της "σάτιρας";
Δεν κατάφερα να απαντήσω στα ερωτήματά μου και άλλαξα κανάλι. Επέστρεψα στον Λάκη στο τέλος τ�! �ς εκ�! �ομπής, εν τω μέσω ενός ακόμα εντελώς ακατάληπτου σκετς για γκέι κομμωτές που έχουν χάσει τη μνήμη τους, το οποίο είχε μια ασαφή σχέση με το Μνημόνιο, και μια πολύ σαφέστερη με την προώθηση της καλλιτεχνικής καριέρας όσων συνόδευαν τον Λαζόπουλο στην μισό Ντέιβιντ Λυντς, μισό Πέδρο Αλμοδοβάρ, και μπόλικο Λάκης έμπνευσή του. Όταν ολοκληρώθηκε και αυτό, και ενώ η έκφρασή μου πρέπει να είχε κάτι απ' το αποσβολωμένο ανθρώπου που πήγε να δει Χάινερ Μύλερ για να ανακαλύψει ότι ο σκηνοθέτης του "Μηχανή Άμλετ" είναι ο Μάρκος Σεφερλής, έπεσε ένα δημοτικό και σηκώθηκ�ν όλοι να χορέψουνε, κάτι σαν το χορό του Ζαλόγγου ένα πράμα. Δεν είμαι σίγουρος για το κόνσεπτ του κλεισίματος αλλά μου φάνηκε κάτι σαν "άντε, γελάσαμε κι απόψε. Πάμε όλοι μαζί: Έχε γεια, καημένε κόσμε, έχε γειά, γλυκιά ζωή"--το οποίο, ως συμπέρασμα, μού φάνηκε μάλλον φυσιολογικό για κάποιον που προσπαθεί να καταλάβει τι τού συμβαίνει με μοναδικό θεωρητικό όπλο...τον Λάκη.
Εν κατακλείδι, ήταν μια τρομακτική εμπειρία η οποία με έκανε να ανησυχήσω σφόδρα για την ψυχική κατάσταση μιας μερίδας του κόσμου στην Ελλάδα. Θέλω να πω, άλλο είναι να διαβάζεις γι! α νού! μερα κι άλλο είναι να τα βλέπεις...
Lenin Reloaded
είμαι σε θέση να συγκρίνω αυτό που είδα με παλιότερες. Αυτό που είδαήταν ένα σκετς με τον Δημήτρη τον Πιατά στον ρόλο διορισμένου με μέσο υπαλλήλου στη Βουλή εκ Καρδίτσης. Κατ' αρχάς, εντυπωσιάστηκα από το κάστινγκ: ο Πιατάς είναι ως παρουσιαστικό και προφορά τόσο πειστικός ως Καρδιτσιώτης όσο θα ήταν ο Λάμπρος Κωνσταντάρας ως μάγκας του Περαία, ο Κώστας Χατζηχρήστος ως ψωνάρα του Κολωνακίου, ή ο Θανάσης Βέγγος ως νεοϋορκέζος ψυχαναλυτής. Ο άνθρωπος το έβρισκε εντελώς αδύνατο να μιλήσει θεσσαλικά, τόσο που το θέαμα ήταν μάλλον προς το θλιβερό, ιδίως αν γνωρίζεις τα θεσσαλικά.
Αλλά το δεύτερο στοιχείο που με εντυ! πωσίασε ήταν η σύλληψη του μονολόγου του: αφού επαίρεται ότι διορίστηκε στη Βουλή με μέσο, αυτός και έξι απ' τα αδέρφια του (προφανώς, η Καρδίτσα είναι κάτι σαν την Δυτική Βιργινία της Ελλάδας, μ.ο γέννησεων 14 παιδιά, τα τρία καθυστερημένα και τα δύο πνιγμένα στο πηγάδι), αρχίζει να ξεσπαθώνει ενάντια στο σάπιο πολιτικό σύστημα και να καλεί τον κόσμο να "ξεσηκωθεί."
Αυτά τα ευρήματα του Λαζόπουλου είναι φτιαγμένα για φιλολόγους. Έφαγα τα νύχια μου προσπαθώντας να καταλάβω αν έβλεπα μεταμοντέρνα αυτοπαρωδία του "σώου τύπου Λαζόπουλου", δηλαδή της χύδην �ικροαστικής βλακείας ως εξυπνάδας, ή κάποια προσπάθεια σάτιρας που ξεκίνησε για Λευκάδα και κατέληξε, μεθυσμένη στο τιμόνι, κάπου για Χίο, Σάμο, Μυτιλήνη. Δεν έχω δε ιδέα τι κατάλαβε από αυτό το δύστυχο κοινό, για τα βάσανα του οποίου στο όνομα της "διασκέδασης" ανέπτυξα μια πολύ έντονη αίσθηση συμπόνοιας και συμπάθειας.
Το κλου του σκετς ήταν όταν ο ίδιος αυτοπαρουσιαζόμενος ως διεφθαρμένος ως το κόκκαλο δημόσιος υπάλληλος που καλούσε "τον κόσμο να ξεσηκωθεί" ενάντια στη διαφθορά αναφέρθηκε σαρκαστικά σε αυτούς που καλούν τους άλλους να ξεσηκ�! �θούν! αντί να ξεσηκωθούν οι ίδιοι. Τρίπαρα δικέ μου. Πόση παρωδική αυτοαναφορά σε ένα σκετς ας πούμε;
Στο μεταξύ, και λόγω επαγγελματικής διαστροφής, το μυαλό μου άρχισε να περιπλανιέται στα μυστήρια της θεωρίας πρόσληψης --Wolfgang Iser, Hans-Robert Jauss και τα τοιαύτα--, και να θέτει στον εαυτό του το ζήτημα του λεγομένου "ορίζοντα προσδοκιών" αυτού του ακροατηρίου. Τι ακριβώς θεωρεί ότι βλέπει αυτός ο κόσμος; Τι αντιλαμβάνεται σε αυτό ως "σάτιρα"; Ποιανού πράγματος "σάτιρα" το θεωρεί; Του ίδιου του Λαζόπουλου ως εγκεφαλικά διαλυμένου μικροαστού που αδυνατεί να διατυπ�σει μία πρόταση χωρίς να παραδοθεί στη ζεστή αγκαλιά της υστερικής ασυναρτησίας; Της τηλεόρασης ως μέσου; Του εαυτού του, ως ψυχαναγκαστικά εγκλωβισμένου κοινού ενός χωρίς ειρμό και νόημα ντελιρίου κάποιου που "τα 'χει πάρει", ενός επαγγελματία της αγανάκτησης; "Διασκεδάζει" αυτός ο κόσμος; Με ποια έννοια; Εγώ γιατί δεν μπορώ να εντοπίσω ίχνος διασκέδασης και μπόλικη μανιοκατάθλιψη στην εθελοντική έκθεση σε μια τόσο διεστραμμένη αντίληψη της "σάτιρας";
Δεν κατάφερα να απαντήσω στα ερωτήματά μου και άλλαξα κανάλι. Επέστρεψα στον Λάκη στο τέλος τ�! �ς εκ�! �ομπής, εν τω μέσω ενός ακόμα εντελώς ακατάληπτου σκετς για γκέι κομμωτές που έχουν χάσει τη μνήμη τους, το οποίο είχε μια ασαφή σχέση με το Μνημόνιο, και μια πολύ σαφέστερη με την προώθηση της καλλιτεχνικής καριέρας όσων συνόδευαν τον Λαζόπουλο στην μισό Ντέιβιντ Λυντς, μισό Πέδρο Αλμοδοβάρ, και μπόλικο Λάκης έμπνευσή του. Όταν ολοκληρώθηκε και αυτό, και ενώ η έκφρασή μου πρέπει να είχε κάτι απ' το αποσβολωμένο ανθρώπου που πήγε να δει Χάινερ Μύλερ για να ανακαλύψει ότι ο σκηνοθέτης του "Μηχανή Άμλετ" είναι ο Μάρκος Σεφερλής, έπεσε ένα δημοτικό και σηκώθηκ�ν όλοι να χορέψουνε, κάτι σαν το χορό του Ζαλόγγου ένα πράμα. Δεν είμαι σίγουρος για το κόνσεπτ του κλεισίματος αλλά μου φάνηκε κάτι σαν "άντε, γελάσαμε κι απόψε. Πάμε όλοι μαζί: Έχε γεια, καημένε κόσμε, έχε γειά, γλυκιά ζωή"--το οποίο, ως συμπέρασμα, μού φάνηκε μάλλον φυσιολογικό για κάποιον που προσπαθεί να καταλάβει τι τού συμβαίνει με μοναδικό θεωρητικό όπλο...τον Λάκη.
Εν κατακλείδι, ήταν μια τρομακτική εμπειρία η οποία με έκανε να ανησυχήσω σφόδρα για την ψυχική κατάσταση μιας μερίδας του κόσμου στην Ελλάδα. Θέλω να πω, άλλο είναι να διαβάζεις γι! α νού! μερα κι άλλο είναι να τα βλέπεις...
Lenin Reloaded