Στο παρόν άρθρο θα ήθελα να κάνω μία σύνδεση δύο πραγμάτων και με αφορμή αυτό, να επεκταθώ σε ένα συνοπτικό σχολιασμό του καθενός. Θα ήθελα να αναφερθώ στην αποτίμηση του αποτελέσματος μιας πολιτικής όπως αυτή γίνεται συμπεριλαμβάνοντας στην αξιολόγηση και τον παράγοντα χρόνο και εν συνεχεία, εισάγοντας τη διάσταση του χρόνου, να τονίσω το πώς τα βασικά μέρη κοινού συμφέροντος στη σύγχρονη εποχή, δεν είναι ούτε οι κοινωνικές τάξεις, ούτε οι φυλές και τα έθνη, αλλά οι διαφορετικές γενιές.
Είναι αλήθεια σημαντικό να αξιολογούμε μία πολιτική, ένα μέτρο, όχι μόνο βάσει του τελικού του αποτελέσματος, αλλά και ασκώντας διαρκή έλεγχο ως προς τη δικαιοσύνη και ασφάλεια που εξασφαλίζεται κατά την περίοδο εφαρμογής των μέσων προς επίτευξη του εκάστοτε σκοπού. Τόσα χρόνια συσσώρευσης πολιτισμικής εμπειρίας, έχουν καταστήσει το ανθρώπινο είδος ικανό να αξιολογεί τις καταστάσεις αναφορικά με κάποια πρότυπα, κάποιες αρχές και ιδέες, ώστε να επιτυγχάνεται η ικανοποίηση του κοινού αισθήματος στο εκάστοτε παρόν.
Η επιτακτικότητα όμως αυτών των στοιχείων, έχει στις μέρες μας παραγκωνίσει από τους δημόσιους επικριτές και αξιολογητές την ικανότητα να αξιολογούν μία πολιτική βάσει των απώτερων αποτελεσμάτων της. Και αυτό φαίνεται ότι συμβάλλει περισσότερο και στηρίζει τις κοινές επιδιώξεις ενός συνόλου που ενδιαφέρεται περισσότερο για τα αποτελέσματα του παρόντος και όχι για την τελική κατάληξη μιας αλληλουχίας βημάτων προς την επίλυση ενός προβλήματος.
Η σημερινή ελληνική κοινωνία, αδυνατεί να δει πώς η προηγούμενη γενιά, εξασφαλίζοντας όλα της τα δικαιώματα και ικανοποιώντας τις κοινές της επιδιώξεις, έχει καταδυναστεύσει όλα τα εφόδια και προοπτικές από τη νεότερη. Εννοείται ότι δε προασπίζομαι το άκρο που προτείνει ο Μακιαβέλι στον «Ηγεμόνα» του ότι ο σκοπός δικαιώνει τα μέσα, αλλά είναι νομίζω μέρος μιας στοιχειώδους λογικής να αποδεχτούμε ότι κανένας σκοπός δεν έχει επιτευχθεί χωρίς κάποιες αναγκαίες υπαναχωρήσεις και συμβιβασμούς. Κανένας επίσης σκοπός δεν επιτυγχάνεται ταυτόχρονα με την επ�βολή των μέσων επίτευξής του, αλλά επιβάλλεται πάντα εκ των πραγμάτων μία χρονική υστέρηση.
Τόσο διάφορα ντοκιμαντέρ, όσο και θιασώτες του ανθρωπισμού και της αριστεράς στην Ελλάδα βιάζονται να κρίνουν το παρόν και αφήνουν έξω από το συλλογισμό τους το δυναμισμό και τις πιθανές εκβάσεις τον συμβάντων του παρόντος στο μέλλον. Η σύγκριση περιορίζεται τις περισσότερες φορές στα χρονικά όρια που επιβεβαιώνουν τους φόβους τους και προτιμούν την άνευ όρων υπεράσπιση βασικών ανθρώπινων αξιών, όπως αυτές δείχνουν το ανάστημά τους στο παρόν, χωρίς να επιχειρείται αξιολόγηση αυτών όπως μπορούν να προασπισθούν στο διηνεκές.
Δεν αξιολογείς τις συνέπειες της κρίσης στην Αργεντινή μόνο στο δεδομένο χρονικό ορίζοντα που παρατηρήθηκε το πρόβλημα. Δεν απορρίπτεις μία οικονομική πολιτική ως φιλελεύθερη επειδή η λύση που προτείνει φαντάζει άδικη στο παρόν επειδή δεν αντιλαμβάνεσαι τους μηχανισμούς που αποδίδουν μακροπρόθεσμα και σε κάθε περίπτωση, αν ενδιαφερόμαστε, όχι μόνο για τη συλλογική ευημερία στο παρόν, αλλά και για την εγκαθίδρυσή της σε βάθος χρόνου, μάλλον πρέπει να μάθουμε να συνδέουμε καλύτερα το αίτιο και το αποτέλεσμα. Η κρίση στην Αργεντινή δεν ήταν συνέπεια τουΔΝΤ. Και αντίστοιχα η καλύτερη κατάσταση της Χιλής στο παρόν σε σχέση με την Αργεντινή, σίγουρα πρέπει να ληφθεί υπόψη αναφορικά με τα αποτελέσματα μιας πολιτικής που εφαρμόστηκε στη Χιλή πριν χρόνια και τότε φάνταζε ως μία άδικη επιβολή αρχών της σχολής του Σικάγο.
Έχουμε όλοι τις επιρροές μας από την προηγούμενη γενιά. Η προπαγάνδα και η πλύση εγκεφάλου όπως μας επιβάλλονται εξαιτίας απωθημένων της προηγούμενης δε θα πρέπει να μας κάνει να χάνουμε τη λογική μας ικανότητα και να προσδιορίζουμε επακριβώς τις δικές μας επιδιώξεις ατομικές και συλλογικές. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η κοινωνία που φανταζόμαστε να ζήσουμε, θα είναι αυτή που θα είναι εκεί σε 10-20-30 χρόνια από τώρα.
Παραμύθια και συνομωσίες υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία και ως δια μαγείας, όλα αυτά αφήνουν εκτός ευθύνης τον εαυτό μας. Η μεγαλύτερη συνομωσία για μένα είναι η ίδια η δημιουργία των θεωριών αυτών. Σκουπίδια που το μόνο που καταφέρνουν είναι να επιβεβαιώνουν το πόσο δυνατοί είναι αυτοί και πόσο ανήμποροι εμείς. Δεν υπάρχουν όμως αυτοί και εμείς, παρά μόνο αν θέλετε, μέσα στη χρονική διάσταση που διαμορφώνει τη διάκριση των γενιών και τίποτ' άλλο. Δε με ενδιαφέρει το παρόν και ούτε είμαι διατεθειμένος να θυσιάσω το οποιοδήποτε μέλλον ακολουθώντας μία ευθυν�φοβη πλάνη που αποφέρει μία πρόσκαιρη ασφάλεια. Είναι πραγματικά δύσκολο να ακολουθήσεις τη λογική και να πάρεις όλο το βάρος πάνω σου. Αλλά επιβάλλεται από τους καιρούς.