Μπορεί στην Ελλάδα να γίνεται λόγος πολύς για τη χρονική επιμήκυνση της εφαρμογής των μνημονιακών υποχρεώσεων, μπορεί οι κυβερνητικοί (συν)εταίρο� να πλακώνονται για το πότε πρέπει αυτή να ζητηθεί, αλλά είναι κάτι περισσότερο από προφανές ότι η συζήτηση αυτή στερείται περιεχομένου.
Αυτό ακριβώς γράψαμε πρώτη φορά όχι όταν η κυβέρνηση Σαμαρά ανέλαβε την (μαύρη) τύχη αυτής της χώρας, αλλά ήδη την εποχή που ο Βενιζέλος, αναλαμβάνοντας το υπουργείο Οικονομικών με στόχο να κάνει (κι αυτός...) επαναδιαπραγμάτευση, «έδιωχνε» τους αυθάδεις χαμηλόβαθμους υπαλλήλους της τρόικας. Για να τους παρακαλάει εν συνεχεία επί μήνες να γυρίσουν πίσω και να συνεχίσουν το θεάρεστο έργο τους...
Γιατί όμως στ�! �ρεί� �αι περιεχομένου η συζήτηση; Κοινώς, γιατί οι Ευρωπαίοι «εταίροι», δανειστές και επιτηρητές της Ελλάδας, επιμένουν να μην συζητούν καμιά «παραχώρηση», αν όχι προς την ελληνική κοινωνία, τουλάχιστον προς τις αρεστές σε αυτούς κυβερνήσεις;
Ακόμη χειρότερα, δεν βλέπουν τα αποτελέσματα της μέχρι τώρα εφαρμογής της - αποτυχημένης και καταστροφικής, κατά την άποψη των περισσότερων αναλυτών του κόσμου - οικονομικής συνταγής των Μνημονίων; Κι όμως, τα αποτελέσματά τους είναι εμφανή. Ας τα δούμε μέσω της περιληπτικής καταγραφής που κάνει ο οικονομολόγος �άββας Ρομπόλης σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα «Zeit»:
1.«Το ΑΕΠ έχει μειωθεί συνολικά από το 2008 κατά 22%- ποσοστό 10% μεγαλύτερο από εκείνο που προέβλεπαν οι δημόσιοι πιστωτές της Ελλάδας. Ταυτόχρονα, οι μισθοί μειώθηκαν μέχρι και κατά 30%. Αν συνυπολογίσει κανείς και την αύξηση των άμεσων και έμμεσων φόρων, το μέσο οικογενειακό εισόδημα στην Ελλάδα μειώθηκε σε σχέση με το 2008 κατά 50%. Η αγοραστική δύναμη έχει συρρικνωθεί στο επίπεδο του δεύτερου μισού της δεκαετίας του '70».
2. Ο μέσος καθαρός μηνιαίος μισθός στην Ελλάδα «το 2008 ανερχόταν ! στα 1 .200 ευρώ, τώρα βρίσκεται στα 700».
3. Για την υποτιθέμενη αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης μέσω της εφαρμοζόμενης πολιτικής της «εσωτερικής υποτίμησης»:
«Η περίπτωση της Ελλάδας αποδεικνύει ότι αυτό είναι αποδεδειγμένα λάθος. Ενώ η παραγωγικότητα στην περίοδο ακμής από το 2005 μέχριτο 2008 αυξήθηκε κατά 6%, στην περίοδο κρίσης από το 2008 μέχρι το 2011 μειώθηκε κατά 5,6%. Και παρόλο που το μισθολογικό κόστος στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 8%, η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας δεν αυξήθηκε. Αυτό που ισχύει είναι το αντίθετο: Ο όγκος της παραγωγής στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 12%».
Ενώ η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας δεν αυξάνεται, ενώ η ανεργία αυξάνεται αλματωδώς χωρίς ορατό όριο και 60.000 επιχειρήσεις κλείνουν ετησίως, τα επιχειρηματικά κέρδη, εν μέσω εσωτερικής υποτίμησης, αυξάνονται, ενίοτε και εντυπωσιακά. Γιατί;
4. «Ενώ στ�! �ν πε ρίοδο ανάπτυξης 2005-2008 (σ.σ.: τα επιχειρηματικά κέρδη) παρέμειναν στάσιμα ή στην καλύτερη των περιπτώσεων σημείωσαν ελαφρά αύξηση, έκτοτε αυξάνονται διαρκώς.
(...) Οι επιχειρήσεις που απομένουν συγκεντρώνουν υψηλότερα κέρδη. Αντί να μειώσουν τις τιμές τους λόγω των χαμηλών μισθών, οι επιχειρήσεις μετέτρεψαν το χαμηλό εργασιακό κόστος σε αύξηση των κερδών τους. Αυτός είναι και ο πραγματικός λόγος για το ότι οι τιμές στην Ελλάδα δεν μειώνονται. Για τον εργαζόμενο αυτή η πολιτική είναι με πολλούς τρόπους καταστροφική, καθώς βλέπει ότι το εισόδημά του μ�ιώνεται σταθερά, ενώ οι τιμές εξακολουθούν και αυξάνονται και επιπλέον αναγκάζεται να πληρώνει ακόμα περισσότερους φόρους.
Επιπλέον, η μερική απασχόληση, η ορισμένου χρόνου, παράνομη και ανασφάλιστη εργασία αφορά στο μεταξύ το 50% όλων των εργαζομένων. Πρόκειται για περίπου 900.000 από τους συνολικά 1,8 εκατ. ιδιωτικούς υπαλλήλους. Το ποσοστό ανεργίας εξάλλου θα αυξηθεί μέχρι το τέλος του χρόνου στο 24%.
Όσο η τρόικα δεν παραδέχεται τις δικές της εσφαλμένες εκτιμήσεις, τίποτα δεν θα βελτιωθεί. Στο μεταξύ φέρει το 70% της ευθύνης για τα σημερινά πρ! οβλή ματα στην Ελλάδα, ενώ η ελληνική πλευρά στην καλύτερη περίπτωση το 30%».
Γιατί λοιπόν επιμένουν; Διότι, απλούστατα, όπως πολλές φορές έχουμε εξηγήσει, αυτή η καταστροφή είναι ο στόχος των Μνημονίων και όχι το... «ανεπιθύμητο» αποτέλεσμα. Οι κεντρικές προτεραιότητες είναι δύο:
Η πάση θυσία διασφάλιση, για όσο το δυνατόν μακρότερο διάστημα, των δανείων, ακόμη και αν χρειαστεί η πλήρης υποθήκευση οικονομίας, περιουσίας και των ίδιων των Ελλήνων ως ενέχυρων.
Η μετατροπή, σε πλήρη αντιστοίχηση προς τον παραπάνω στόχο, του ελληνικού λαού σε εργασιακ� ανδράποδο, χωρίς δικαιώματα, υποταγμένου στα κέφια των δανειστών και εγκλωβισμένου σε Ειδικές Οικονομικές Ζώνες, ακόμη και αν αυτή η πρακτική υπονομεύει και υποθηκεύει και εθνικά θέματα, όπως στην περίπτωση της Θράκης ή, στο μέλλον, και νησιών του Αιγαίου.
Κάπως έτσι ερμηνεύεται και ο... χρησμός της Μέρκελ περί επίλυσης του ελληνικού ζητήματος έως τις επόμενες γερμανικές εκλογές.
Θερμό φθινόπωρο
Ας δούμε όμως λίγο πιο προσεκτικά πέρα από αυτόν τον «χρησμό», τον οποίο σύντομα θα βρούμε μπροστά μας.
Εξ άλλου μπορεί να είναι π! ολύ � �ημαντικός κυρίως επειδή το διάστημα μεταξύ των αμερικανικών και γερμανικών εκλογών ίσως αποδειχθεί εξαιρετικά κρίσιμο για τη χώρα μας, όμως προηγείται ο... Σεπτέμβρης, ο οποίος ίσως να είναι, εν όψει των επαπειλούμενων εξελίξεων και των πάμπολλων εκκρεμοτήτων, πολύ… θερμός.
Η αλήθεια είναι ότι κατά καιρούς όλοι έχουμε υποχρεωθεί να ασχοληθούμε με διάφορα, πραγματικά ή πλαστά όρια και ορόσημα, όμως προτιμότερο είναι να βλέπουμε έως εκεί που φτάνει η... ορατότητά μας.
Κατ' αρχάς, τόσο για την Ελλάδα όσο και για την ευρωζώνη και την ίδια τη Γερμα�ία προδιαγράφεται καυτός ο Σεπτέμβριος επειδή στα μέσα εκείνου του μήνα αναμένεται το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας να ανακοινώσει την απόφασή του για τη νομιμότητα τηςεπικύρωσης (από το γερμανικό Κοινοβούλιο) του δημοσιονομικού συμφώνου και του μόνιμου Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM).
Εκεί θα κριθεί αν η γερμανική κυβέρνηση ενημέρωσε επαρκώς την Bundestag για το δημοσιονομικό σύμφωνο και τον ESM, δεδομένου ότι μεγάλο μέρος της ευθύνης για την κατάρτιση του προϋπολογισμού μεταφέρεται από το Κοινοβούλιο της Γερμανίας σ�! �ις Β ρυξέλλες.
Έτσι, μπορεί σύμφωνο και ESM να έχουν επικυρωθεί με καθαρή και μεγάλη πλειοψηφία στη Βουλή, αλλά οι δικαστές ίσως βάλουν μπουρλότο στο περίφημο (έστω και ανεπαρκές...) «τείχος προστασίας» της ευρωζώνης, του οποίου η επίσημη λειτουργία, προγραμματισμένη για την 1η Ιουλίου, αναγκαστικά μετατίθεται.
Η μετάθεση αυτή, προφανώς είναι κρίσιμη για μια σειρά από πολύ σημαντικούς λόγους:
1. Από τον μηχανισμό αυτόν εξαρτάται η υλοποίηση του δεύτερου ελληνικού προγράμματος «στήριξης», το οποίο ούτως ή άλλως κρέμεται από μια κλωστή. Τυχόν κατάρρ�υσή του θα είχε συνέπειες με άγνωστη έκταση και ένταση. Αφήστε που κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για την πραγματική επιθυμία της Μέρκελ για την απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου - αλλά αυτό είναι... άλλης κόρης παπά ευαγγέλιο.
2. Από τον ίδιο μηχανισμό κρίνεται η κάλυψη της Ισπανίας, η οποία βρίσκεται ήδη στον δημοσιονομικό φαύλο κύκλο του δικού της ανεπίσημου Μνημονίου, τη στιγμή μάλιστα που απειλείται με ένα ακόμη επισημότατο Μνημόνιο.
Ήδη τα γερμανικά μηνύματα λένε ότι η αναχρηματοδότηση των ισπανικών τραπεζών θα έχει τελικό εγ! γυητ ή το ισπανικό κράτος, το οποίο ήδη βρίσκεται στον κυκλώνα της ανεργίας, στα πρόθυρα της ύφεσης και τωνχωρίς όριο ιδιωτικοποιήσεων, με την ισπανική κοινωνία ακόμη μια φορά στο όριο της έκρηξης.
Αν ο ESM δεν λειτουργήσει στην ώρτου, έστω και με τις περιορισμένες και ανεπαρκείς δυνατότητές του, οι αγορές θα θεωρήσουν την Ισπανία εντελώς ακάλυπτη από την ευρωζώνη, με μη προβλέψιμες συνέπειες.
3. Κάτι ανάλογο ισχύει δεδομένου και του ιταλικού προβλήματος, καθώς στη γειτονική μας χώρα τα προβλήματα συσσωρεύονται με εκρηκτικό ρυθμό.
Εκτός από τις δ�αματικές περικοπές, οι οποίες θα συνεχιστούν με αμείωτο ρυθμό από την κυβέρνηση Μόντι, κατά τις επιταγές της ευρωζώνης και του ΔΝΤ για δημοσιονομική «προσαρμογή», στην Ιταλία πρέπει να προστεθούν δύο ακόμη παράγοντες:
♦ Το ενδεχόμενο μιας εξαιρετικά οργανωμένης κοινωνικής έκρηξης, δεδομένου ότι τα ιταλικά συνδικάτα μπορεί να ξέρουν πολύ περισσότερο από άλλα την τέχνη του συμβιβασμού στο «ιδιαίτερο» ιταλικό πλαίσιο, αλλά όλοι γνωρίζουν τη δυναμική τους όταν τα πράγματα ζορίζουν πέρα από το όριο. Η ιταλική παράδοση είναι πάντα ζωντανή, όπως! και οι πασίγνωστες ιταλικές... ιδιαιτερότητες.
♦ Το ενδεχόμενο μιας μεγάλης πολιτικής κρίσης, με δεδομένο ότι ο Μόντι δεν νιώθει ιδιαίτερα σταθερός, αφού έχει ήδη καταγραφεί - παρά τις ανοησίες που γράφτηκαν ως συνήθως στην Ελλάδα - ως ηττημένος από τη Μέρκελ (αν όχι εντελώς συμβιβασμένος μαζί της) στην τελευταία ευρωσύνοδο κορυφής.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μπερλουσκόνι ξεμύτισε πάλι πολιτικά απειλώντας μέσω δικών του και άλλων φιλικών ΜΜΕ, τα οποία προδιαγράφουν δυναμική επιστροφή του.
Την ίδια ώρα το κλίμα έως και... εναντίον του ευρώ, τροφοδοτο�μενο ακόμη και από τον ίδιο τον τέως πρωθυπουργό, μοιάζει αρκετά απειλητικό για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία την επόμενη περίοδο και ταυτοχρόνως με ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της γερμανικής πολιτικής για τη... σωτηρία του ευρωνομίσματος.
Σε ένα τέτοιο κλίμα μια εμπλοκή στον ESM θα ήταν πραγματική βόμβα στις όποιες ευρωπαϊκές και διεθνείς βεβαιότητες για τη δυνατότητα αντιμετώπισης της κρίσης.
Στο πλαίσιο δε αυτής της τρομακτικής ρευστότητας ποιος μπορεί να είναι βέβαιος για τη θέση της Ελλάδας στο ευρωσύστημα, για τη σημασία τη! ς ως ευρωπαϊκού και παγκόσμιου προβλήματος, αλλά και για τη βούληση των «εταίρων» να της δώσουν - έστω και αμιγώς πολιτικές - ανάσες;
Ίσως αυτός να είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο η Μέρκελ αλλά και το ΔΝΤ προτιμούν να μεταθέτουν όσο το δυνατόν περισσότερο τις όποιες αποφάσεις για την Ελλάδα επιλέγοντας την πίεση για «μεταρρυθμίσεις».
Πάντως, αν για τη στάση και τις επιλογές των δανειστών και επιτηρητών της χώρας οι ερμηνείες είναι περίπου αυτονόητες, το ερώτημα είναι με ποιους σχεδιασμούς κινείται το ελληνικό πολιτικό σύστημα και ειδικότερα η �ρικομματική συγκυβέρνηση.
Δυστυχώς, όπως φαίνεται μέχρι στιγμής, η κυβερνησάρα μας επιλέγει την πλήρη συμμόρφωση χωρίς να δείχνει ότι διαθέτει ένα επεξεργασμένο εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο, ικανό να αντισταθμίσει την ευρωπαϊκή πίεση και την πλήρη άρνηση των δανειστών να δώσουν έστω τις στοιχειώδεις ανάσες στην Ελλάδα...
Ραντεβού με τα πρωτοβρόχια
Μεταξύ των εκκρεμοτήτων που αναμένεται να παραπεμφθούν για τον Σεπτέμβριο, εκτός από την απόφαση ευρωζώνης και ΔΝΤ για την καταβολή της επόμενης δόσης των 31 δισ. ευρώ, ή θα πρ! έπει να αρθούν έως τότε, σημειώστε τις εξής:
1. Το επιχειρηματικό κλίμα, το οποίο βρίσκεται ήδη σε κακό χάλι, αναμένεται να επιδεινωθεί περαιτέρω δεδομένου ότι η ύφεση αναμένεται το τρίτο - καλοκαιρινό και τουριστικό - τρίμηνο να εκτιναχθεί στο ιστορικά πρωτοφανές 9%, οδηγώντας πολλές από αυτές στο όριο της επιβίωσης.
2. Το παραπάνω δεδομένο, το οποίο μπορεί να επιφέρει αυτομάτως νέες δραματικές επιλογές στο εργασιακό πεδίο, σε συνδυασμό με την ανεξέλεγκτη ανεργία και την πρόθεση της κυβέρνησης να φορτώσει – πάλι - το ένα τρίτο του κόστους των 11,5 δισ.ευρώ του νέου Μεσοπρόθεσμου (συν δύο της μαύρης τρύπας) στους φορολογούμενους, προβάλλει ως μια ασύμμετρη απειλή τόσο για την οικονομία όσο και για τις αντοχές της κοινωνίας.
3. Παράλληλα θα τρέξουν οι εξελίξεις που αφορούν την επανακεφαλαιοποίηση, αλλά και την τελική μοίρα των τραπεζών, παράγοντας που θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τον έλεγχο όχι μόνο του τραπεζικού συστήματος, αλλά και τη διαχείριση δανείων και υποθηκών, και τις συνέπειες που αυτή θα έχει στους δανειολήπτες - καταναλωτές αλλά και στο επιχειρηματικό τοπίο της χώρας.
Ήδη η β�! �μβα της Αγροτικής Τράπεζας έχει ενεργοποιηθεί με συνέπειες που δεν είναι ακόμη δυνατόν να προβλεφθούν με ασφάλεια.
Το μοντάζ είναι από το "Γρέκι"
