Γράφει ο Νίκος Στέλγιας
Την τελευταία περίοδο ο πρώην ισχυρός άνδρας της διπλωματικής σκηνής της Μέσης Ανατολής και στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού της γειτονικής Τουρκίας βρίσκεται αντι�έτωπος με μεγάλα προβλήματα και εμπόδια. Οι τελευταίες πληροφορίες από την τουρκική πρωτεύουσα κάνουν λόγο για «μικρό σεισμό» στο τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών. Από ό,τι φαίνεται, το πολιτικό μέλλον του Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου, πλέον χαρακτηρίζεται από μεγάλη αβεβαιότητα.
Σε μια περίοδο που η περίφημη θεωρία μηδενικών προβλημάτων του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα και εμπόδια σε διάφορα πεδία, την προηγούμενη εβδομάδα, η αξιωματική αντιπολίτευση της γειτονικής χώρας έδωσε στη δημ! οσιό τητα μια πληροφορία, η οποία αφορά την παραμονή του κ. Νταβούτογλου στο επιτελείο του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών. Μιλώντας στο τουρκικό ειδησεογραφικό δίκτυο CNNTÜRK, ο πρώην αντιπρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, Γκιουρσέλ Τεκίν, δήλωσε ότι την τελευταία περίοδο στους πολιτικούς κύκλους της Άγκυρας κυκλοφορεί η φήμη ότι η τουρκική κυβέρνηση προετοιμάζεται για την απομάκρυνση του κ. Νταβούτογλου από το αξίωμα του Υπουργού Εξωτερικών.
Η νέα σημαντική δήλωση του κ. Γκιουρσέλ αφορά εν μέρει και την Κύπρο. Σύμφωνα με τον πρώην αντιπρό�δρο της τουρκικής αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο πρώην «πρέσβης» της «ΤΔΒΚ» στην Άγκυρα, Ναμίκ Κορχάν, θα αντικαταστήσει τον κ. Νταβούτογλου στο αξίωμα του Υπουργού Εξωτερικών της γειτονικής Τουρκίας. Ο κ. Γκιουρσέλ δήλωσε τα εξής: «Στους πολιτικούς κύκλους συζητείται ότι το επόμενο διάστημα ο κ. Νταβούτογλου θα απομακρυνθεί από την ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών. Τον κ. Νταβούτογλου θα τον διαδεχθεί ο πρώην πρέσβης της ΤΔΒΚ στην Άγκυρα, Ναμίκ Κορχάν».
Μέχρι στιγμής, το τουρκικό κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) δεν έχει τοποθετη! θεί � �χετικά με τις δηλώσεις του κ. Γκιουρσέλ. Ωστόσο, την τελευταία περίοδο, στην Άγκυρα, οι δημοσιογραφικοί κύκλοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι εντός του ΑΚΡ έχει δημιουργηθεί μια εσωκομματική αντιπολιτευόμενη ομάδα, η οποία ασκεί έντονη κριτική στην πολιτική γραμμή του κ. Νταβούτογλου. Εντός του τουρκικού κυβερνώντος κόμματος, ο Υπουργός Εξωτερικών της γειτονικής χώρας δέχεται αυστηρή κριτική σε διάφορα πεδία. Σύμφωνα με πολλούς συνεργάτες του Πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τα τελευταία δύο χρόνια, ο κ. Νταβούτογλου φέρει μεγάλη ευθύνη για τις αποτυχίες �ης τουρκικής εξωτερικής πολιτικής γραμμής σε διάφορα πεδία:
• Η Τουρκία δεν κατάφερε να «απαντήσει» στο Ισραήλ: Σύμφωνα με την εσωκομματική αντιπολίτευση, μέχρι στιγμής η Τουρκία δεν έχει καταφέρει να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των θυμάτων της αιματηρής επίθεσης στο «Μαβί Μαρμαρά». Το Ισραήλ, το οποίο δολοφόνησε εν ψυχρώ ακτιβιστές και πολίτες της Τουρκικής Δημοκρατίας, παραμένει ατιμώρητο. Επιπλέον, το Τελ Αβίβ δημιουργεί έναν εχθρικό άξονα, ο οποίος ανταγωνίζεται την τουρκική εξωτερική πολιτική σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο και το �! �ιγα� �ο. Τη συγκεκριμένη άποψη συμμερίζεται και η τουρκική αντιπολίτευση.
• Η Τουρκία δεν κατάφερε να «απαντήσει» στη Συρία: Εβδομάδες μετά την κατάρρευση του τουρκικού μαχητικού αεροπλάνου από τον στρατό της Συρίας, οι απειλές της Τουρκίας δεν έχουν υλοποιηθεί...
• Στο Κουρδικό Ζήτημα η γραμμή του Νταβούτογλου είναι λανθασμένη: Σύμφωνα με μια μερίδα εντός του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), η πολιτική γραμμή του Νταβούτογλου στο Κουρδικό Ζήτημα –το διαίρει και βασίλευε– είναι λανθασμένη. Το αυτόνομο Κουρδιστάν δεν μπορείνα γυρίσει την πλάτη του στους Κούρδους της Τουρκίας, οι οποίοι υποστηρίζουν το κουρδικό αυτονομιστικό κίνημα. Ακόμη, ο κ. Νταβούτογλου ευθύνεται εν μέρει για τη σταδιακή δημιουργία ενός νέου, κουρδικού πολιτικού πεδίου στο βόρειο κομμάτι της Συρίας.
• Η πολιτική κατευνασμού του Ιράν ήταν ένα μεγάλο λάθος: Για μια ολόκληρη δεκαετία, ο κ. Νταβούτογλου υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της ιρανοτουρκικής προσέγγισης. Η Τουρκία υποστήριξε τις θέσεις του Ιράν στη διεθνή κοινότητα. Ωστόσο, σήμερα η Τεχεράνη έχει γυρίσει την πλάτη της στην Άγκυρα.
! • Ο � �. Νταβούτογλου δεν έχει καταφέρει να επιλύσει τα μεγάλα, χρόνια προβλήματα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής: Κυπριακό, εξομάλυνση των σχέσεων με την Αρμενία, προβλήματα στο Αιγαίο με την Ελλάδα...
• Τι εστί τελικά η περίφημη θεωρία περί μηδενικών προβλημάτων; Μια ακαδημαϊκή θεωρία η οποία δεν συμβαδίζει με τη νέα πραγματικότητα της Μέσης Ανατολής ή μια μεγάλη αποτυχία η οποία καταλογίζεται στον κ. Νταβούτογλου;
Όλα δείχνουν ότι η «λίστα αποτυχιών» του κ. Νταβούτογλου είναι αρκετά μεγάλη. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει η εσωτερική αντιπολίτ�υση του ΑΚΡ. Η τουρκική πρωθυπουργία παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή τις κινήσεις της εσωτερικής αντιπολίτευσης. Λαμβάνοντας υπόψη της την κριτική που δέχεται ο κ. Νταβούτογλου εντός του ΑΚΡ, την προηγούμενη εβδομάδα, ο Πρωθυπουργός Ερντογάν πραγματοποίησε ένα πολύ σημαντικό βήμα: Αναβάθμισε τον ρόλο του στενού συνεργάτη και συμβούλου του Ιμπραχίμ Καλίν στο πεδίο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Στη νέα περίοδο, ο καθηγητής Καλίν, εκτός από καθήκοντα «public relations» και σχεδιασμού, θα αναλάβει ενεργό ρόλο στον καθορισμό της στρατηγικής της Άγκυρας �! �ε δι άφορα πεδία της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.
Στην Άγκυρα κάποιοι ψίθυροι τονίζουν ότι ο κ. Καλίν πραγματοποιεί προσεκτικά βήματα λίγο πριν διαδεχθεί τον κ. Νταβούτογλου στο αξίωμα του Υπουργού Εξωτερικών. Οι εξελίξεις των επόμενων εβδομάδων θα ρίξουν φως στον συγκεκριμένο «ψίθυρο»...
* Ο Νίκος Στέλγιας είναι ανταποκριτής της «Κ» στην Κωνσταντινούπολη
H Βαγδάτη έστειλε αυστηρή προειδοποίηση στην Άγκυρα
Συλληψη Νταβούτογλου αν ξαναπάει στο Κιρκούκ!
Η Τουρκία από τα "μηδενικά προβλ�ματα" με τους γείτονες που διαφήμιζε ο Αχμέτ Νταβούτογλου, έχει περάσει στη φάση καθολικής σύγκρουσης με όποιον τυχαίνει να βρίσκεται εντός 1000 χλμ. από τα σύνορά της.
Κύπρος, Συρία, Ιράν και τώρα Ιράκ... Την τελευταία περίοδο τα μεγάλα εμπόδια της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής αυξάνονται με ταχύτατους ρυθμούς. Οι σχέσεις της Άγκυρας σχεδόν με όλους τους γείτονες της στα νότια και ανατολικά της σύνορα χαρακτηρίζονται από μεγάλη ένταση και ψυχροπολεμικές συνθήκες.
Στη λίστα των «αντιπάλων» της Τουρκίας, στη νέα περίοδο έχει προστεθεί και ! η κυ� �έρνηση του Ιράκ. Χθες, η Βαγδάτη έστειλε μια πολύ αυστηρή προειδοποίηση στην Άγκυρα. Δια του στόματος ενός υψηλόβαθμου αξιωματούχου της ιρακινής κυβέρνησης, η Βαγδάτη ξεκαθάρισε την αντίθεση και την διαφωνία της με την πρόσφατη επίσκεψη του Νταβούτογλου στο Βόρειο Ιράκ.
Προχωρώντας ένα βήμα πιο πέρα, η ιρακινή πλευρά χαρακτήρισε την επίσκεψη του κ. Νταβούτογλου ως «παράνομη» και προειδοποίησε την Άγκυρα ότι ενδέχεται να προχωρήσει άμεσα στην σύλληψη του κ. Νταβούτογλου αφήνοντας να θεωρηθεί ότι οι ιρακινοί αξιωματούχοι θεωρούν ότι ο Τούρκος Υπο�ργός Εξωτερικών πραγματοποίησε παράνομη είσοδο στο Ιράκ.
Η νέα προειδοποίηση του Ιράκ ήρθε να πλαισιώσει την κορύφωση της έντασης στις σχέσεις αυτής της χώρας με την γειτονική Τουρκία. Την τελευταία περίοδο, η Άγκυρα καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες για να εξασφαλίσει την αλλαγή κυβέρνηση στην Βαγδάτη. Στα πλαίσια της συγκεκριμένης προσπάθειας, στην Τουρκία έχει βρει καταφύγιο ο σουνίτης αντιπρόεδρος του Ιράκ. Η τουρκική πλευρά θεωρεί ότι η Βαγδάτη ακολουθεί με τυφλή υπακοή τις εντολές της Τεχεράνης.
Οι Τούρκοι αναλυτές δεν πιστεύουν ό! τι η ιρακινή κυβέρνηση διαθέτει τα μέσα για να υλοποιήσει άμεσα την απειλή της. Παρόλα αυτά, τονίζουν ότι η νέα προειδοποίηση φέρνει την Τουρκία αντιμέτωπη με μια νέα δυσάρεστη πραγματικότητα: Στην νέα περίοδο οι διμερείς σχέσεις Ιράκ – Τουρκίας χαρακτηρίζονται από ψυχροπολεμικό κλίμα.
Προς κατανόηση του γεωπολιτικού παιχνιδιού υπενθυμίζουμε ότι η Τουρκία είναι μια σουνιτική χώρα, και θέλει σουνιτικές κυβερνήσεις στους γείτονες, (Ιράκ, Συρία), ενώ στο Ιράκ η πλειοψηφία του είναι σιίτες με σιιτική κυβέρνηση πιο "κοντά" στο σιιτικό Ιράν. Για τη Συρία γν�ρίζουμε τα διαδραματιζόμενα.
