Το αποτέλεσμα της αντιπαράθεσης μεταξύ των μετριοπαθών και των ριζοσπαστών ισλαμιστών, θα επιδράσει καταλυτικά όχι μόνο στην ευρύτερη περιοχή της μέσης ανατολής, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Την εκτίμηση αυτή έκανε στην συνέντευξη που παραχώρησε στην Ρoσσίσκαγια Γκαζέτα, ένας από τους πιο έγκυρους αναλυτές και γνώστες του αραβικού κόσμου, ο πρώην Πρωθυπουργός της Ρωσίας, Eβγκένι Πριμακόφ.
ΕΡ. Ας ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας με τη Συρία. Από ότι φαίνεται, η κατάσταση στη χώρα γίνεται όλο και πιο ανησυχητική. Στην πρωτεύουσα της, Δαμασκό, εμφανίστηκαν τα πρώτα σημάδια πανικού, κάτι που δεν θα μπορούσαμε να δούμε, τρεις ή τέσσερις μήνες πριν. Πώς το σχολιάζετε αυτό;
ΑΠ. Στη Συρία, η κατάσταση έχει κλιμακωθεί και βρισκόμαστε πλέον σε φάση εμφυλίου πολέμου σε πλήρη ανάπτυξη, στον οποίο συμμετέχουν και ξένες δυνάμεις. Μαζί με τους σύριους, ενάντια στο καθεστώς, πολεμούν μισθοφόροι και εθελοντές από άλλες χώρες. Σύμφωνα με τα τελευταία νέα, ο Πρόεδρος Ομπάμα, έδωσε άμεση εντολή στη CIA, για την υποστήριξη της αντιπολίτευσης της Συρίας.
Αυτή, είναι μια κατάφορη παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις ενός κυρίαρχου κράτους, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν απειλεί ούτε τις ΗΠΑ, ούτε κανέναν άλλο. Επιπλέον, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ χρηματοδοτούν τους αντάρτες. Η Τουρκία επίσης, τους υποστηρίζει ενεργά.
ΕΡ. Τώρα, όλοι αναρωτιούνται τι να περιμένουμε, σε περίπτωση που το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ δεν αντέξει. Την κατάρρευση της χώρας; Ή μήπως, μια περίοδο αιματηρής τρομοκρατίας ενάντια των υποστηρικτών του σημερινού προέδρου;
ΑΠ. Αν η ένοπλη αντιπολίτευση ρίξει τον Άσαντ από την εξουσία, τότε στη Δαμασκό θα κυριαρχήσει το καθεστώς των σουνιτών. Αυτό, θα συνεπάγεται αυτομάτως τη δίωξη των αλαβιτών, που αποτελούν ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού. Θα κυνηγηθούν και θα υποστούν καταπίεση, όχι μόνο οι ακτιβιστές του κυβερνώντος κόμματος Μπάαθ, όπως μερικοί πιστεύουν, αλλά όλοι, όσοι δεν συμμερίζονται τις θρησκευτικές πεποιθήσεις της αντιπολίτευσης.
Την «Αραβική Άνοιξη» ούτε οι ΗΠΑ δεν την είχαν προβλέψει
ΕΡ. Ο πόλεμος στη Συρία, ήταν η συνέχιση των διαδικασιών που τώρα ονομάζονται «αραβική άνοιξη». Πείτε μου, για εσάς σαν αραβολόγο, ήταν απρόβλεπτες αυτές οι «επαναστάσεις»;
ΑΠ. Ναι, ομολογώ ότι ήταν μια μεγάλη έκπληξη. Και όχι μόνο για μένα, αλλά για όλους. Και για τους Αμερικανούς και για τους Ευρωπαίους, αλλά και για τους ίδιους τους Άραβες … Διαδηλώσεις κατά ενός αυταρχικού καθεστώτος σε μια χώρα, γίνονται. Το πραξικόπημα θα μπορούσε κάπου και να το περιμένει κανείς. Αλλά αυτό που έγινε, σαν ένα κύμα που σάρωσε όλη την περιοχή, σίγουρα κανείς δεν το περίμενε.
ΕΡ. Για πολλούς, η μεγάλη έκπληξη ήταν η συνολική επιτυχία των ριζοσπαστών ισλαμιστών, οι οποίοι κατέλαβαν την εξουσία στην Τυνησία και στην Αίγυπτο, και από ότι φαίνεται, με δημοκρατικό τρόπο. Η ριζοσπαστικοποίηση της μεγάλης και στρατηγικά σημαντικής αυτής περιοχής, δεν ενέχει άραγε, κινδύνους;
ΑΠ. Το να θεωρήσουμε ότι κύριο αποτέλεσμα αυτών των επαναστάσεων, είναι η ενίσχυση της θέσης των ριζοσπαστικών ισλαμικών ομάδων, κατά τη δική μου άποψη δεν θα ήταν σωστό. Οι αιγύπτιοι «αδελφοί μουσουλμάνοι», είναι μια μετριοπαθής οργάνωση. Οι σύριοι «αδελφοί» είναι διαφορετικοί από τους αιγύπτιους - είναι πιο ριζοσπαστικοί.
Τώρα στην Αίγυπτο, η κύρια προσοχή θα πρέπει να δοθεί στο πώς θα αναπτυχθεί η σχέση μεταξύ της «Μουσουλμανικής αδελφότητας» και των πραγματικά ριζοσπαστών σαλαφιτών. Δηλαδή, ανάμεσα στο κόμμα «Ελευθερία και Δικαιοσύνη», (που θα είχε καταλάβει το 50% των θέσεων στο κοινοβούλιο, το οποίο έπαψε να υπάρχει μετά από την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας να ακυρώσει τα αποτελέσματα των εκλογών) και στο κόμμα «Φως» (περίπου το 30%).
Ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος της χώρας, Μοχάμεντ Μόρσι, ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την οργάνωση «Μουσουλμανική αδελφότητα» και υποσχέθηκε να γίνει ο «πατέρας όλων των αιγυπτίων». Πρόσφατες δηλώσεις και ενέργειές του, στους τομείς της εξωτερικής και της εσωτερικής πολιτικής, μας επιτρέπουν να ελπίζουμε ότι η Αίγυπτος θα παραμείνει κοσμικό κράτος. Οι σαλαφίτες μιλούν κατηγορηματικά για μια κρατική δομή, η οποία θα πρέπει να βασίζεται στους νόμους της Σαρία.
Ο Μουμπάρακ βόλευε και τους Αμερικανούς, αλλά και εμάς
ΕΡ. Οι ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, οι σαλαφίτες στην Αίγυπτο, οι βαχαβίτες στον Βόρειο Καύκασο… Που οφείλεται κατά τη γνώμη σας, αυτή η ταχέως αυξανόμενη δημοτικότητα των ακραίων τάσεων του Ισλάμ;
ΑΠ. Ναι, ο ισλαμικός κόσμος είναι ετερογενής, υπάρχουν και εκείνοι που ακολουθούν το μετριοπαθές Ισλάμ, υπάρχουν και ριζοσπάστες. Και, φυσικά, πολλά θα εξαρτηθούν από το πώς θα εξελιχθεί η αντιπαράθεση μεταξύ αυτών των ρευμάτων. Επιπλέον, η έκβαση αυτής της αντιπαράθεσης θα επηρεάσει όχι μόνο το μέλλον της Μέσης Ανατολής, αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο.
ΕΡ. Τι γνώμη έχετε για τον «αμερικάνικο δάκτυλο», στις ταραχώδεις διαδικασίες των «αραβικών ανοίξεων»;
ΑΠ. Είναι απλά για να γελάς. Ο Πρόεδρος της Αιγύπτου, Χόσνι Μουμπάρακ, βόλευε τους αμερικανούς. Παρεμπιπτόντως, το ίδιο καθεστώς βόλευε και εμάς. Δεν πρέπει να δαιμονοποιούμε τους αμερικανούς. Αν είναι να τους κατηγορήσουμε σε κάτι, αυτό είναι το ότι δεν κατανοούν την πραγματική κατάσταση. Όταν συνέβησαν οι αλλαγές στην Αίγυπτο, όλοι οι πρέσβεις των Ηνωμένων Πολιτειών από τις αραβικές χώρες συγκεντρώθηκαν σε μια συνάντηση στην Ουάσινγκτον και η ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Χίλαρι Κλίντον, τους επέκρινε πολύ σκληρά. Τις εκθέσεις σας τις γράφετε χωρίς να αφήνετε τα γραφεί� σας στην πρεσβεία. Αυτά που εμφανίζονται στις αναφορές σας, δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα.
ΕΡ. Τι νομίζετε σχετικά με τις μελλοντικές προοπτικές των επαναστατικών διαδικασιών στην περιοχή;
ΑΠ. Νομίζω, ότι στο άμεσο μέλλον, δεν θα υπάρξουν νέα επαναστατικά κύματα στην ευρύτερη περιοχή.
ΕΡ. Πόσο πιθανό είναι το σενάριο επίθεσης του Ισραήλ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, με ή ακόμα και χωρίς τη στήριξη των ΗΠΑ;
ΑΠ. Οι ΗΠΑ δεν θέλουν τέτοιες εξελίξεις τώρα, λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές. Θα συγκρατήσουν το Ισραήλ. Αλλά θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τόσο στην ισραηλινή ηγεσία όσο και στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, υπάρχουν διαφορετικές δυνάμεις, ομάδες και θέσεις. Είναι δύσκολο να πω ποιός τελικά θα αποκτήσει «το πάνω χέρι».
ΕΡ. Δηλαδή, η πιθανότητα μιας τέτοιας επίθεσης παραμένει; Και αυτό είναι επικίνδυνο για ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή;
ΑΠ. Μια τέτοια εξέλιξη θα είναι πολύ επικίνδυνη. Επειδή για επίθεση από το έδαφος δεν μπορεί να γίνει ούτε καν λόγος, τα αποτελέσματα μιας ενδεχόμενης αεροπορικής επίθεσης μπορεί να μην είναι καταστροφικά σε μεγάλη κλίμακα. Έτσι, μετά από δύο χρόνια, το Ιράν θα έχει επανέλθει πλήρως στην προηγούμενη κατάσταση, θα καταγγείλει επιδεικτικά τη συνθήκη μη διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής και στη συνέχεια θα δημιουργήσει ακριβώς αυτά τα όπλα της μαζικής καταστροφής (πυρηνικά)
