Γράφει ο Λάζαρος Ελευθεριάδης
Υπολογίζεται ότι ετησίως εξορύσσονται πάνω από 130 εκατ. καράτια (26.000 κιλά) διαμαντιών κάθε χρόνο ανά τον κόσμο, συνολικής αξίας 6.8 δισ. ευρώ., εκ των οποίων το 65% προέρχεται από χώρες της Κεντρικής και Νότιας Αφρικής, όπως η Ανγκόλα, η Δημοκρατία του Κονγκό, η Ναμίμπια, η Τανζανία, η Σιέρα Λεόνε αλλά και η Νότια Αφρική.
Οι πρώτες ανακαλύψεις διαμαντιών στην Νότια Αφρική ήταν στις όχθες ποταμών. Μέχρι το 1869 τα διαμάντια ευρίσκονταν μακριά από ρεύματα ποταμών, πρώτα σε κιτρινωπό χώμα και κάτω από μεγάλους βράχους οι οποίοι αργότερα ονομάστηκαν «kimberlite», παίρνοντας το όνομα από την πόλη εξόρυξης διαμαντιών Kimberley.
Την δεκαετία του 1870 και του 1880, το Kimberley συγκέντρωνε ορυχεία τα οποία παρήγαγαν το 95% της συνολικής παραγωγής διαμαντιών και φιλοξένησε πολύ πλούτο και έντονους ανταγωνισμούς, ιδιαίτερα ανάμεσα στον κ. Rhodes και τον κ. Barnato, οι οποίοι ήταν Άγγλοι μετανάστες και δημιούργησαν εταιρείες εξόρυξης.
Το 1888 ο κ. Rhodes επικράτησε και συγχώνευσε τις μετοχές και των δύο εταιρειών σε μία, στην De Beers Consolidated Mines Ltd, μια εταιρεία η οποία είναι ακόμα μέχρι σήμερα συνώνυμη με τα διαμάντια.
Σήμερα η Νότια Αφρική είναι Τρίτη στην παραγωγή από άποψη αξίας και είναι πολύ πιθανόν να παραμείνει έτσι και στο εγγύς μέλλον.
Η βρετανική Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ) υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων «Global Witness» ανακοίνωσε τον Δεκέμβριο του 2011, ότι αποχωρεί από την «διαδικασία Κίμπερλι» (Kimberly Process), μια διεθνή συμφωνία μεταξύ 71 κρατών η οποία λειτουργεί από το 2003 ως εμπόδιο για την είσοδο των παράνομων αφρικανικών διαμαντιών στη νόμιμη διεθνή αγορά.
Η "Global Witness", βασικός υποστηρικτής του σχεδίου δράσης μεταξύ κυβερνήσεων, βιομηχανίας και ΜΚΟ για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου διαμαντιών, καταγγέλλει πως η παγκόσμια βιομηχανία πολύτιμων λίθων και η συγκεκριμένη συμφωνία απέτυχαν να βάλουν φραγμούς στο εμπόριο των λεγόμενων «διαμαντιών του πολέμου».
Τα «ματωμένα διαμάντια» της Αφρικής εξακολουθούν να καταλήγουν στα κοσμηματοπωλεία των ακριβών εμπορικών δρόμων στις μεγάλες πρωτεύουσες του κόσμου.
«Oι πόλεμοι για τα διαμάντια στοιχίζουν τη ζωή σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και στέλνουν εκατομμύρια άλλους στην προσφυγιά.
Oι εταιρείες εφαρμόζουν μόνο στα χαρτιά τη Συμφωνία Kίμπερλι, αφού δεν ενδιαφέρονται να οργανώσουν τις κατάλληλες υποδομές για την πιστοποίηση των πολύτιμων λίθων», κατήγγειλε η εκπρόσωπος της Global Witness, Kορίνα Γκιλφίλαν.
Οι έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Ελλάδα ανάγονται στις αρχές του 20ου αιώνα (1903), παρά το γεγονός ότι υπάρχουν αναφορές για κάποιες σοβαρές προσπάθειες οι οποίες έλαβαν χώρα την δεκαετία του 1860.
Οι πρώτες γεωτρητικές εργασίες εκτελέστηκαν από αντίστοιχες εταιρείες όπως η London Oil Development, HELLIS, PAN-ISRAEL, DEILMAN-ILIO στις περιοχές Έλος Κερί Ζακύνθου, ΒΔ. Πελοπόννησο και στον Έβρο.
Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 60 οι ερευνητικές προσπάθειες υπήρξαν μη συνεχείς και εντοπίζονται, κυρίως, σε περιοχές στην ξηρά (on-shore) όπου υπάρχουν επιφανειακές ενδείξεις υδρογονανθράκων, και κατά κύριο λόγο στη δυτική Ελλάδα, ποτέ όμως επισήμως απο το Ελληνικό κράτος στην Θάλασσα (off-shore).Παρότι υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι απο τούς Γερμανούς έγιναν ερευνητικές γεωτρήσεις σε αρκετές θαλάσσιες περιοχές στην Ελληνική επικράτεια κατά την διάρκεια του Β! Παγκόσμιου πολέμου, οι οποίες καταγράφηκαν και απλά "σφραγίστηκαν".
Το 1960 ξεκινά μια συστηματικότερη προσπάθεια από το τότε Ελληνικό Υπουργείο Βιομηχανίας με τη συνδρομή του ΙΓΜΕ και ως σύμβουλο το Γαλλικό Ινστιτούτο Πετρελαίων (IFP). Πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες γεωλογικές κυρίως έρευνες στη χερσαία Ελλάδα και εκτελέστηκαν 17 γεωτρήσεις μικρού βάθους.
Την ίδια περίοδο, μεγάλες εταιρείες πετρελαίων έλαβαν παραχωρήσεις, όπως η BP (Αιτωλοακαρνανία), ESSO (ΒΔ Πελοπόννησο, Ζάκυνθο, Παξοί), HUNT (Θεσσαλονίκη), TEXACO (Θερμαϊκός), CHEVRON (Λήμνος), ANSCHUTZ (Θεσσαλονίκη-Επανομή) και OCEANIC-COLORADO (Θρακικό πέλαγος), οι οποίες πραγματοποίησαν περισσότερες από 40 γεωτρήσεις σε ξηρά και θάλασσα.
Οι περισσότερες από τις γεωτρήσεις αυτές διέτρησαν γεωλογικούς στόχους με ενθαρρυντικές ενδείξεις υδρογονανθράκων και συνέβαλαν τόσο στον εμπλουτισμό της γεωλογικής γνώσης, όσο κυρίως στην ενίσχυση της πεποίθησης ύπαρξης υδρογονανθράκων, όσον αφορά το πετρελαϊκό δυναμικό της χώρας.
Το αποτέλεσμα των παραπάνω ερευνών ήταν η ανακάλυψη των πρώτων εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων στη θαλάσσια περιοχή της Θάσου το κοίτασμα πετρελαίου "Πρίνος" και το κοίτασμα φυσικού αερίου Ν. Καβάλας από την εταιρεία OCEANIC (1971-1974).
H έναρξη ισχύος του νόμου 2289/95 δημιούργησε την βάση σύμφωνα με την οποίαν αναμορφώθηκε το θεσμικό καθεστώς αδειοδοτήσεων, οπότε άρχισαν, εκ νέου, οι παραχωρήσεις για έρευνες σε ξένες εταιρείες.
O πρώτος Νόμος ο οποίος ψηφίζεται από την Ελληνική Βουλή για τις έρευνες υδρογονανθράκων (N. 468/76), αποτέλεσμα του οποίου είναι η ίδρυση το 1985 της ΔΕΠ ΕΚΥ θυγατρική της ΔΕΠ Α.Ε.
Στις ΔΕΠ & ΔΕΠ-ΕΚΥ παραχωρήθηκαν από το Ελληνικό Δημόσιο 24 ερευνητικές άδειες σε περιοχές στην ξηρά και τη θάλασσα χωρίς διαγωνισμό.
Εκτελέστηκαν 73.000 χιλιόμετρα σεισμικών 2D και 2.500 τ. χιλ. σεισμικών 3D, καθώς και 73 ερευνητικές γεωτρήσεις βασισμένες στις σεισμικές έρευνες.
Αποτέλεσμα της ως άνω ερευνητικής δραστηριότητας ήταν η ανακάλυψη του κοιτάσματος πετρελαίου στη θαλάσσια περιοχή του Κατάκολου (Δ. Πελοπόννησος), του κοιτάσματος φυσικού αερίου στην Επανομή Θεσσαλονίκης, καθώς και των μεγάλων συγκεντρώσεων βιογενούς αερίου.
Την περίοδο αυτή οι γνώσεις αναφορικά με τα πετρελαϊκά συστήματα στον ελλαδικό χώρο γνωρίζοντας τις τεκτονικές/στρωματογραφικές παγίδες, τα πετρώματα ταμιευτήρες, τα πετρώματα καλύμματα, και τα μητρικά πετρώματα, ενισχύθηκαν σημαντικά, και δημιουργήθηκε εκτεταμένο αρχείο δεδομένων τα οποία αποτέλεσαν σοβαρή βάση για ένα νέο εγχείρημα.
Το 1995 ψηφίζεται ο Ν. 2289/95, ο οποίος αναμόρφωσε το αδειoδοτικό καθεστώς ενσωματώνοντας τη σχετική κοινοτική οδηγία 94/22/ΕC.
Το 1996, πραγματοποιήθηκε ο πρώτος διεθνής γύρος παραχωρήσεων για 6 περιοχές. Μετά από διεθνή διαγωνισμό παραχωρήθηκαν 4 περιοχές στη Δ. Ελλάδα: ΒΔ Πελοπόννησος & Αιτωλοακαρνανία στην εταιρεία Τriton και Ιωάννινα & Δ. Πατραϊκός κόλπος στη εταιρεία Enterprise Oil.
Επενδύθηκαν 85 εκατ. €. σε σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις. Οι έρευνες δεν απέδωσαν, αλλά και οι γεωτρήσεις δεν έφθασαν το βάθος το οποίο προέβλεπαν οι αρχικές συμφωνίες. Γιατί άραγε ;;;
Δεν διερευνήθηκαν δύο σημαντικοί στόχοι, στα Ιωάννινα με την εγκατάλειψη της βαθιάς γεώτρησης (4.000 μ.) λόγω σοβαρών τεχνικών προβλημάτων από την εταιρεία Enterprise Oil και στο Δ. Πατραϊκό κόλπο όπου δεν εκτελέστηκε η προγραμματισμένη γεώτρηση λόγω αποχώρησης της εταιρείας Triton (εξαγορά από Amerada Hess). Οι εταιρίες αποχώρησαν το 2000-2001.
Μετά το 2001, δεν υπήρξε, για την επόμενη δεκαετία, καμία μα καμία κινητικότητα στο θέμα των ερευνών έως το 2007, οπότε άρχισαν να τίθενται οι βάσεις για τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου αδειοδοτήσεων για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, με περαιτέρω ερευνητική δραστηριότητα.
Το 2007, με τροπολογία στο Ν. 3587 (άρθρο 20) το Ελληνικό Δημόσιο ανακάλεσε όλες τις παραχωρήσεις στις ΔΕΠ/ΔΕΠ-ΕΚΥ/ΕΛΠΕ (μετά την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠ ΕΚΥ & την αλλαγή της μετοχικής σύνθεσης της ΕΛΠΕ ΑΕ), οι οποίες επανέρχονται στο Υπουργείο Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) πλην εκείνων στις οποίες η ΕΛΠΕ ΑΕ συμμετέχει στην ευρύτερη περιοχή του Πρίνου.
Το νομικό πλαίσιο το οποίο διέπει τη διαδικασία αδειοδότησης στην αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων (Ν. 2289/95), εκσυγχρονίστηκε πρόσφατα από την Ελληνική Κυβέρνηση με την ψήφιση του ν. 4001/2011 (Κεφάλαιο Β) και θεσπίστηκε ένα ελκυστικό επιχειρηματικό περιβάλλον.
Τέλος, στο ν. 4001/2011 (Κεφάλαιο Β) συστήνεται η «Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων ΑΕ (ΕΔΕΥ ΑΕ)» η οποία "εντέλλεται" να διαχειρίζεται με διαφάνεια, ευελιξία και σύμφωνα με την ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία τα αποκλειστικά δικαιώματα του Ελληνικού Δημοσίου στην αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων.
Σε τελικό στάδιο, ακόμη !!!, βρίσκεται η επεξεργασία του ΠΔ με το οποίο καταρτίζεται το καταστατικό λειτουργίας της Εταιρίας καθώς και η δημόσια προκήρυξη εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη στελέχωση της σε επίπεδο Δ.Σ.
Από το 1860 έως σήμερα γίνονται "προσπάθειες" να αξιοποιηθεί το καταγεγραμμένο δυναμικό της χώρας σε υδρογονάνθρακες και ακόμη αυτό το πολιτικό προσωπικό της χώρας "προσπαθεί".
Κάτι ανάλογο με τα διαμάντια της Αφρικής, οι Ελληνικοί "ματωμένοι" υδρογονάνθρακες !!!
Με τόσα "μνημόνια" θέλουν να μάς εξαθλιώσουν ως χώρα και ως βιοτικό επίπεδο !!!
Έπεται Β! μέρος
