του Δημήτρη ΠοταμιάνουΣτην κρίσιμη εβδομάδα που τρέχει από σήμερα (άλλη μία πανάθεμά την), η βασική υπερασπιστική γραμμή των εμπλεκομένων στην άθλια διαχείριση της λίστας Λαγκάρντ (μην ξεχνάμε βέβαια και τον σωρό τ' αδελφάκια τού περιώνυμου καταλόγου, ξενιτεμένα σε άλλες χώρες) καταλήγει να είναι η εξής αφοπλιστική (πρόθυμα άλλωστε άκουσα έναν γνωστό τηλεπαρουσιαστή να την υιοθετεί, κάπως σκωπτικά έστω): Εν οίδα ότι ουδέν οίδα. Τι ρεζιλίκι, θεέ μου, κι αυτό! Το γνωστικότερο ίσως απόφθεγμα όλων των εποχών να καταντά έτσι παραποιημένο, με τον πιο εξευτελιστικό τρόπο.
Ο �εβαστός Δάσκαλος σίγουρα δεν οδηγήθηκε από διάθεση υπεκφυγής, υπερβολική μετριοφροσύνη ή κόπωση λόγω γήρατος (προχωρημένη άνοια, σύνδρομο Αλτσχάιμερ και ούτω καθεξής) στη διατύπωση του αξιώματος αυτού. Η πίστη του και η συνετή του προσήλωση, αντιθέτως, στη διαλογική άσκηση είναι που τον έκαναν να προβάλει το τόσο ουσιαστικό αυτό επιχείρημα. Επιτρέψτε μου να προτείνω την ακόλουθη (ερμηνευτική) εκδοχή: Αυτό που ξέρω είναι ότι δε μπορώ να ξέρω όλα όσα θα μπορούσαμε να μάθουμε όλοι μαζί. Συναντάται ασφαλώς η πρόταση αυτή με τον γόνιμο προβληματισμό του �! �ρίντριχ Χάγιεκ, στο κεφαλαιώδες σύγγραμμά του. Το σύνταγμα της ελευθερίας, αλλά και αλλού, σύμφωνα με τον οποίο η κρισιμότερη παράμετρος της ανθρώπινης ζωής είναι η ελλιπής γνώση που διαθέτουν τα σκόρπια άτομα, προκειμένου ν' αντιμετωπίσουν την επίφοβη αβεβαιότητα που τα περιβάλλει. Το σκιάχτρο αυτό που το συναντάμε σε κάθε μας βήμα. Μόνη διέξοδος, ν' απευθυνθούμε στους διπλανούς μας, και παραπέρα, εμπιστευόμενοι (και) τα δικά τους μύχια ταλέντα, που μπορούν ιδανικά να συμπληρώσουν τις δικές μας εξ ορισμού περιορισμένες δεξιότητες και γνώσεις.
Είναι, νομίζω, φανερό το πόσο απέχει η σύσταση της διαλογικής αυτής αναζήτησης και επικοινωνίας - στην οποία οφείλουμε ακριβώς την ανάδειξη της ακούσιας οικονομικής και ηθικής τάξης μέσα από το χάος- από τις χαμερπείς δηλώσεις του τύπου "Εγώ δεν ξέρω τίποτα, ρωτήστε, πιάστε τον άλλο." Τους τις χαρίζω ευχαρίστως, αν είναι να σώσουν το τομάρι τους, αλλ' ας πάψουν επιτέλους να τις ταυτίζουν με το ευγενέστερο και διεισδυτικότερο ρητό που μας χάρισε η πάντα ανήσυχη ανθρώπινη σκέψη.
