Τα αίτια της ακμής είναι η κληρονομική προδιάθεση, ορμονικοί και ενδοκρινικοί παράγοντες, όπως π.χ. το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, η λήψη κάποιων φαρμάκων και ο τρόπος ζωής. Σε αυτόν συμπεριλαμβάνονται το άγχος, η διατροφή, η ρύπανση του περιβάλλοντος και η «κακή» καθημερινή φροντίδα του δέρματος, σε συνδυασμό με λανθασμένους χειρισμούς στις βλάβες της ακμής, συνήθως από το ίδιο το άτομο.
Η ακμή χαρακτηρίζεται από 4 εμπλεκόμενους παράγοντες: την υπερδραστηριότητα των σμηγματογόνων αδένων και την απόφραξη των πόρων τους, που προκαλείται από τη δράση των ανδρογόνων, που οδηγούν στην αυξημένη παραγωγή σμήγματος και στην επιμόλυνσή τους από το προπιονοβακτηρίδιο της ακμής ή/και το σταφυλόκοκκο. Εμφανίζεται με διάφορες δερματικές βλάβες, άλλες σοβαρότερες και άλλες λιγότερο σοβαρές, επώδυνες ή μη και σε διάφορα σημεία του σώματος, κυρίως στο πρόσωπο, αλλά και στο λαιμό, στην πλάτη, στους ώμους, στο στήθος, στα χέρια και στους γλουτούς.
Πριν από κάποια χρόνια, οι επιστημονικές μελέτες δε συσχέτιζαν τη διατροφή με την ακμή. Υπήρχε η υπόνοια, από ατομικές μαρτυρίες, ότι κάποιες τροφές, όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα, η σοκολάτα και τα τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό φορτίο επιδεινώνουν την ακμή, αλλά μόλις την τελευταία πενταετία αρχίζουν να «συσσωρεύονται» οι μελέτες που το τεκμηριώνουν και επιστημονικά.
Πριν αναφερθούμε στα τρόφιμα που επιδεινώνουν και σε εκείνα που βελτιώνουν την ακμή, θα αναφερθούμε στο βιοχημικό μηχανισμό που φαίνεται να συνδέει ορισμένα τρόφιμα με την εμφάνιση ακμής. Η ακμή μπορεί να θεωρηθεί ως μία νόσος – δείκτης της υπερβολικής ινσουλινοτρόπου δράσης της δυτικής διατροφής (ινσουλινοτρόπος = προάγει έκλυση ινσουλίνης). Το γάλα και όλα τα προϊόντα που περιέχουν πρωτεΐνες ορού γάλακτος, συμβάλλουν στη μεταγευματική αύξηση της ινσουλίνης και του ινσουλινομιμητικού αυξητικού παράγοντα Ι (IGF-1) στο αίμα. Τα αυξημένα επίπεδα της ινσουλίνης και του IGF-1, μέσα από κάποιες σύνθετες μεταβολικές πορείες έχουν σαν αποτέλεσμα τη βιοχημική σύνδεσή τους, με τους 4 κύριους παράγοντες που προκαλούν ακμή και που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Επίσης οι δίαιτες με υψηλό γλυκαιμικό φορτίο (ένας δείκτης που συνδέει την ποιότητα και την ποσότητα των υδατανθράκων σ' ένα τρόφιμο) επιδρούν στο μεταβολισμό του IGF-1 και των ανδρογόνων, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της ακμής χωρίς να βρίσκονται απαραιτήτως υψηλά τα επίπεδα των ορμονών στο αίμα, τη στιγμή μιας αιμοληψίας.
Η θεραπεία της ακμής είναι μακροχρόνια και συνήθως δύσκολο να επιτευχθεί. Το καλύτερο και γρηγορότερο αποτέλεσμα θα πραγματοποιηθεί, αν πέρα από τη φαρμακευτική αγωγή που θα συστήσει ο δερματολόγος και την αισθητική περιποίηση, που θα αναλάβει ο αισθητικός, τηρηθεί με ευλάβεια ένα διαιτολόγιο με βάση τα παρακάτω:
Ποια τρόφιμα πρέπει να καταναλώνονται λιγότερο συχνά κατά τη θεραπεία της ακμής;
Όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα: Το γάλα σε όλες του τις μορφές (υγρό, σε σκόνη, εμπλουτισμένο, βιολογικό), το τυρί σε όλες τις μορφές του (σκληρό – μαλακό, πλήρες – αποβουτυρωμένο, αγελαδινό - αιγοπρόβειο), το βούτυρο, το παγωτό, οι κρέμες (ζαχαροπλαστικής, γάλακτος, σαντιγύ) και όλα τα γλυκά που τις περιέχουν, καθώς και η σοκολάτα γάλακτος και όλα τα προϊόντα που περιέχουν πρωτεΐνες ορού γάλακτος (συνήθως σε υποκατάστατα γευμάτων). Καταλαβαίνετε ωστόσο ότι η κατηγορία των γαλακτοκομικών είναι μια ιδιαίτερα θρεπτική ομάδα τροφίμων και δεν είναι καλό να την αποκλείσουμε τελείως από το διαιτολόγιό μας, απλά θα μπορούσε να βοηθήσει σε περιόδους εξάρσεων μια αραιότερη και λιγότερη κατανάλωσή τους. Ενώ μπορείτε να τα αντικαταστήσετε με άλλες τροφέ που θα δείτε παρακάτω.
Τα τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό φορτίο: Όλα τα επεξεργασμένα αλεύρια και τα τρόφιμα που παράγονται από αυτά, π.χ. λευκό ψωμί, λευκά ζυμαρικά και πίτες, την άσπρη ζάχαρη και όπου αυτή περιέχεται, όπως σε ροφήματα, γλυκά με αλεύρι και ζάχαρη (π.χ. τούρτες, πάστες, σιροπιαστά), επίσης το άσπρο ρύζι και τις πατάτες (ιδαιίτερα τις ψητές) και είναι καλό να αποφεύγονται οι έτοιμοι χυμοί φρούτων ή ροφήματα με προσθήκη ζάχαρης.
Τρόφιμα που συσχετίζονται με φλεγμονές: Όλα τα έτοιμα φαγητά (junk food) που μαγειρεύονται με κακής ποιότητας λάδι και είναι πλούσια σε τρανς λιπαρά, όπως τηγανητές πατάτες, κρέατα πλούσια σε λίπος, όπως π.χ. γύρος, παϊδάκια, σνίτσελ, φαγητά με κρέμες γάλακτος, κ.ά.
Ποια τρόφιμα μπορούν και πρέπει να καταναλώνονται κατά τη θεραπεία της ακμής;
Χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη μη-γαλακτοκομικά υποκατάστατα, όπως γάλα ρυζιού, αμυγδάλου, σόγιας, το τοφού, κ.ά.
Τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού φορτίου, που μειώνουν και τις φλεγμονές, όπως τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, τα λαχανικά – λαδερά και σαλάτες (ωμά ή όσο το δυνατόν λιγότερο μαγειρεμένα), τα άπαχα κρεατικά, ιδιαίτερα το ψάρι, το κοτόπουλο και η γαλοπούλα, το ελαιόλαδο, τα δημητριακά ολικής αλέσεως και όλα τα παράγωγά τους, π.χ. ζυμαρικά ολικής αλέσεως. Η παραπάνω κατηγορία τροφίμων, που θα πρέπει ουσιαστικά να αποτελεί και τη βάση της διατροφής ενός ατόμου με ακμή, είναι πλούσια και σε ψευδάργυρο, σελήνιο, βιταμίνη Α, Ε και C, που σύμφωνα με κάποιους επιστήμονες δρα ευεργετικά κατά της ακμής.
mednutrition.gr
