Λίγα λόγια για τον κεραυνό
Σε όλη τη Γη πέφτουν περίπου 100 κεραυνοί το δευτερόλεπτο. Ο κάθε κεραυνός παράγει τεράστια ισχύ, αλλά η πρακτική αξιοποίηση της είναι αδύνατη εξαιτίας της πολύ μικρής διάρκειας του φαινομένου.
Η διάρκεια που κρατά ο κεραυνος είναι μικρότερη από ένα δευτερόλεπτο, αλλά θερμοκρασία που αναπτύσσεται είναι 10.000 βαθμοί Κελσίου. Δημιουργεί έντονο ιονισμό των αερίων του αέρα, τα οποία εκπέμπουν φως κατά τη διάρκεια της εκκένωσης (το φαινόμενο της αστραπής). Η υπερβολική θέρμανση του αέρα και η εκτόνωση του δημιουργεί τον δυνατό κρότο που ονομάζουμε βροντή.
Τα ισχυρά ρεύματα του κεραυνού προκαλούν καταστροφές. Μπορούν να ανάψουν φωτιά στο δάσος, να δημιουργήσουν σοβαρή βλάβη στις ηλεκτρικές γραμμές και να καταστρέψουν απροστάτευτες εγκαταστάσεις.
Ο κεραυνος που χτυπά άνθρωπο είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει το θάνατο. Κάθε μέρα στον πλανήτη μετρώνται πάνω από 40.000 καταιγίδες οι οποίες δημιουργούν σχεδόν 10.000.000 κεραυνούς!
Επειδή το φως ταξιδεύει πολύ πιο γρήγορα από τον ήχο, μπορούμε να υπολογισουμε κατά προσέγγιση την απόσταση του σημείου που βρισκόμαστε από το σημείο που εκδηλώθηκε η πτώση κεραυνού.
Υπολογισμός της απόστασης από την καταιγίδα.
Κατά τη δημιουργία της αστραπής, η λάμψη και ο ήχος παράγονται ταυτόχρονα. Επειδή όμως η ταχύτητα του φωτός είναι πολύ μεγαλύτερη από την ταχύτητα του ήχου, εμείς βλέπουμε πρώτα το φως και μετά ακούμε τον ήχο, αφού αυτός φτάνει καθυστερημένα στο σημείο που βρισκόμαστε.
Εξ΄ αιτίας αυτού του φαινομένου λοιπόν, μπορούμε πολύ εύκολα να υπολογίσουμε την απόστασή μας από το σημείο εκδήλωσης της αστραπής:
Μόλις δούμε τη λάμψη, αρχίζουμε και μετράμε τα δευτερόλεπτα που θα μεσολαβήσουν μέχρι να ακούσουμε τον ήχο (τη βροντή). Η ταχύτητα του ήχου είναι γνωστή και σταθερή, ίση με 344 μέτρα ανά δευτερόλεπτο. Έτσι, εάν μεσολαβήσουν για παράδειγμα 10 δευτερόλεπτα μεταξύ λάμψης και βροντής, τότε η απόστασή μας από το σημείο εκδήλωσης της αστραπής είναι 10 επί 344, δηλαδή 3.440 μέτρα (περίπου τρισήμιση χιλιόμετρα).
Για λόγους ευκολίας και μνήμης μπορούμε να πολλαπλασιάζουμε τα δευτερόλεπτα επί 300, που μας δίνει μια αξιόπιστη προσσέγγιση της πραγματικής μας απόστασης από την αστραπή (σε μέτρα).
Εαν μετρήσουμε μερικές συνεχόμενες αστραπές και βροντές σε ένα διάστημα αρκετών λεπτών και παρατηρήσουμε ότι ο χρόνος που μεσολαβεί μέχρι να ακουστεί η βροντή μειώνεται, τότε η καταιγίδα πλησιάζει προς το μέρος μας! Μέτρα προστασίας από κεραυνούς
Ο κεραυνός μπορεί να μπει στο σώμα μας από διάφορα σημεία όπως το στόμα ή τα αυτιά. Θα φτάσει στη γη αφού διαπεράσει το νευρικό μας σύστημα με αποτέλεσμα την ανακοπή της λειτουργίας της καρδιάς.
Σα σημεία εισόδου και εξόδου μπορεί να εμφανιστούν εγκαύματα, όπως και σε σημεία που βρίσκονται σε άμεση επαφή με διάφορα μεταλλικά αντικείμενα (κέρματα, κλειδιά κ.ά.).
Ο κεραυνός είναι επικίνδυνος ακόμα και όταν δεν μας χτυπήσει άμεσα, αλλά απλώς πέσει κάπου κοντά μας.
Στο σπίτι
Στο σπίτι υπάρχουν αγωγοί που μπορούν να μεταφέρουν τον κεραυνό στο εσωτερικό του σπιτιού μας:
Η κεραία της τηλεόρασης είναι πιθανός αγωγός, η υδραυλική και η ηλεκτρική εγκατάσταση επίσης, όπως και τα καλώδια τηλεφώνου.
- Αποφεύγουμε επαφή με βρύσες και δεν κάνουμε μπάνιο κατά τη διάρκεια της καταιγίδας.
- Δεν χρησιμοποιούμε το σταθερό τηλέφωνο, αλλά προτιμούμε το κινητό ή το ασύρματο που είναι ακίνδυνα.
- Δεν μεταχειριζόμαστε ηλεκτρικές συσκευές.
- Σβήνουμε την τηλεόραση (βγάζουμε και την πρίζα και την κεραία).
Σε μεγάλο υψόμετρο
Οι λόφοι και τα βουνά (λόγω ύψους) είναι σημεία επικίνδυνα κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας.
- Πρέπει να κατεβούμε όσο το δυνατόν σε χαμηλότερο υψόμετρο πριν την καταιγίδα και να βρούμε έναν κλειστό χώρο.
- Πρέπει να είμαστε μακριά από δένδρα ή άλλα ψηλά αντικείμενα (κολώνες κ.λπ).
Γενικά
- Πρέπει να απαλλαγούμε από μεταλλικά αντικείμενα που ενδεχομένως έχουμε πάνω μας και να τα τοποθετήσουμε σε απόσταση τουλάχιστον 100 μέτρα μακριά μας.
- Το αυτοκίνητο μας προστατεύει από τους κεραυνούς, αρκεί να έχουμε κλειστές τις πόρτες και τα παράθυρα και να μην ακουμπάμε σε μεταλλικά μέρη του αυτοκινήτου μας.
- Εάν έχουμε ποδήλατο, απομακρυνόμαστε από αυτό.
- Πρέπει να κάτσουμε με ενωμένα και λυγισμένα τα πόδια και με το κεφάλι μας να ακουμπά στα γόνατα.
- Το ρεύμα του κεραυνού δεν μπαίνει αμέσως στο έδαφος αλλά αιωρείται στην επιφάνεια. Γι αυτό πρέπει τα βήματά μας να είναι μικρά και αργά.
Ο κεραυνός
Σε όλη τη Γη πέφτουν περίπου 100 κεραυνοί το δευτερόλεπτο! Η ισχύς που παράγεται είναι τεράστια, αλλά η πρακτική της αξιοποίηση είναι αδύνατη εξαιτίας, μεταξύ άλλων, της πολύ μικρής διάρκειας του φαινομένου.
Σε ημερήσια βάση στον πλανήτη μετρώνται πάνω από 40.000 καταιγίδες οι οποίες δημιουργούν πάνω από 8.000.000 κεραυνούς! Η διάρκεια του κεραυνού είναι μικρότερη από ένα δευτερόλεπτο, αλλά θερμοκρασία που αναπτύσσεται είναι 10.000 βαθμοί Κελσίου.
Η ισχύς ενός κεραυνού μπορεί να ξεπεράσει τα 3 δισεκατομμύρια kW! Μιλάμε δηλαδή για ενέργεια που θα μπορούσε να τροφοδοτήσει με ρεύμα περισσότερα και από μισό δισεκατομμύρια σπίτια!
Δυστυχώς δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα τρόπος να αξιοποιηθεί αυτή η ενέργεια. Αντίθετα, είναι προφανής η καταστροφική της δύναμη…
Ο κεραυνός βρίσκει τη διαδρομή με την μικρότερη ηλεκτρική αντίσταση προς τη γη. Αυτό που μπορούμε και πρέπει να κάνουμε εμείς είναι να τον διευκολύνουμε να καταλήξει στη γη, προσφέροντας του την ευλοκότερη (και ασφαλέστερη για μας) διαδρομή, με την αντικεραυνικη προστασια.
Μια αντικεραυνική εγκατάσταση μπορεί να είναι εξωτερική, που συλλέγει το φορτίο και το οδηγεί στη γη (εξωτερική αντικεραυνική προστασία), ενώ για να καλύψουμε και το εσωτερικό των κτιρίων από κεραυνοπληξία, εγκαθιστούμε την εσωτερική αντικεραυνική προστασία.
Zημίες που προκαλούνται από τους κεραυνούς
Στόχος των κεραυνών είναι ουσιαστικά όλη η επιφάνεια της γης χωρίς καμιά εξαίρεση. Aποτέλεσμα αυτής της δυνατότητας είναι να προκαλείται σειρά ατυχημάτων που μπορεί να πλήττουν:
Aνθρώπους και ζώα. Σε όλη τη γη τα άτομα ή τα ζώα που κυκλοφορούν είναι δυνατό να αποτελέσουν στόχο κεραυνού εφόσον βρίσκονται σε απροστάτευτο χώρο στη διάρκεια καταιγίδας.
Eίναι γνωστό ότι δεν επιτρέπεται στη διάρκεια καταιγίδας να κυκλοφορούν άτομα, ή να βρίσκονται κάτω από δέντρα, ή ηλεκτρικές γραμμές. Kατά το βάδισμα ενός ατόμου είναι δυνατό η «βηματική τάση», δηλαδή η διαφορά τάσης στο άνοιγμα των ποδιών του ατόμου, που προέρχεται από την πτώση κεραυνού στην περιοχή να προκαλέσει ηλεκτροπληξία ή και θάνατο. Aλλά και η τηλεφωνική επικοινωνία ενός ατόμου από ενσύρματο δίκτυο κατά τη διάρκεια καταιγίδας μπορεί να αποτελέσει αφορμή για ηλεκτροπληξία από την πτώση κερ�υνού στο τηλεφωνικό δίκτυο. Όπως και ο άνθρωπος, κατά τον ίδιο τρόπο, κινδυνεύουν και τα ζώα από τους κεραυνούς.
Πυρκαγιές σε δάση
H πιο σημαντική ζημία που προκαλείται από τους κεραυνούς στη φύση είναι η πυρκαγιά στα δάση. Συστήματα εντοπισμού των κεραυνών μπορεί να δώσουν ενδείξεις για τη θέση που είναι δυνατό να εμφανιστεί πυρκαγιά από πτώση κεραυνού σε δάσος. Zημίες μπορούν να προκληθούν ακόμη από την απελευθέρωση μεγάλων ποσοτήτων τοξικών ουσιών που προέρχονται από την επίδραση που θα έχει πυρκαγιά από κεραυνό σε υλικά ή ζώ�τες οργανισμούς.
Kτίρια
Mεταξύ των κατασκευών που κινδυνεύουν από τις πτώσεις κεραυνών είναι και τα κτίρια. Iδιαίτερα επηρεάζονται κατά την πτώση κεραυνών αυτά που περιλαμβάνουν ηλεκτρικές και άλλες εγκαταστάσεις καθώς και ενοίκους που βρίσκονται στο κτίριο ή στην περιοχή του. Γενικά ο κεραυνός αναζητά εύκολο δρόμο. Πολλά από τα υλικά των κτιρίων είναι μέτριοι αγωγοί του ηλεκτρισμού αλλά οπωσδήποτε έχουν λιγότερη αντίσταση από τον α�ρα. Tα κτίρια χρησιμοποιούνται ως κλίμακες ανερχόμενων οχετών και οδηγοί προς τα άνω για τα ηλεκτρικά φορτία του εδάφους. H αντίσταση στο πέρασμα του κεραυνού προκαλεί τριβή και υπερβολική θερμότητα με αποτέλεσμα την εμφάνιση πυρκαγιάς ή έκρηξης ή αμφοτέρων. Για την προστασία των κτιρίων με αντικεραυνικά συστήματα προστασίας υπάρχουν Eθνικοί ή και Διεθνείς Kανονισμοί που καθορίζουν με λεπτομέρειες τον τρόπο προστασίας των κτιρίων από τους κεραυνούς. Σε άλλες περιπτώσεις οι Kανονισμοί αυτοί είναι υπό επεξεργασία. Ήδη από την I.E.C., έχουν εκδοθεί εννέ�! � (9) σ χετικά πρότυπα από τα οποία δύο (2), με κωδικούς 1197/91 και 1412/98 εκδόθηκαν, από τον Ε.Λ.O.Τ. και ως Ελληνικά Πρότυπα. Σχετική με τις Aντικεραυνικές Eγκαταστάσεις των κτιρίων είναι και η παλαιότερη διάταξη του άρθρου 31 του Eλληνικού Kτιριοδομικού Kανονισμού.
Tηλεπικοινωνίες
Tα συστήματα τηλεπικοινωνιών είναι ευαίσθητα σε βλάβες από άμεση πτώση κεραυνού στις γραμμές ή στις κεραίες τους. Δυσμενή επίδραση μπορεί να έχουν πάνω σ' αυτά κεραυνοί που πέφτουν σε γειτονικές εγκαταστάσεις, ενώ υπερτάσεις μπορούν να δημιουργηθούν στα δίκτυά τους από πτώση κεραυνού σε κοντινές και ιδιαίτερα παράλληλες ηλεκτρικές γραμμές κατά μήκος των τηλεφωνικών δικτύων. Oι τεχνικές μέθοδοι προσ�ασίας τους είναι πολύπλοκες και απαιτούν συστηματική έρευνα από το στάδιο της μελέτης των τηλεπικοινωνιακών εγκαταστάσεων. Για την προστασία από τους κεραυνούς των εγκαταστάσεων τηλεπικοινωνίας, που είναι εξαιρετικής σημασίας για την οικονομία κάθε χώρας, υπάρχουν Διεθνείς και Eθνικοί Kανονισμοί, οι οποίοι πρέπει να τηρούνται απαρέγκλιτα.
Yπολογιστές και σύνθετα ηλεκτρονικά συστήματα
Όλα τα συστήματα αυτά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στα ηλεκτρομαγνητικά φορτία που εμφανίζονται κατά τις πτώσεις κεραυνών σε γειτονικές περιοχές καθώς και στα μεταβατικά φαινόμενα από πτώση κεραυνών σε κοντινούς αγωγούς. Eπειδή στη σημερινή εποχή τα πάντα εξυπηρετούνται από ηλεκτρονικούς υπολογιστές τα προβλήματα αυτά έχουν μελετηθεί ιδιαίτερα ενώ καταβάλλονται προσπά�ειες για την αντιμετώπιση των σχετικών ανωμαλιών.
Έτσι σ' αυτά περιλαμβάνονται:
Kατασκευές που είναι καθαρά ψηλότερες από τις άλλες που βρίσκονται στον περιβάλλοντα χώρο όπως είναι τα υψηλά κτίρια, οι πυλώνες, οι υδατόπυργοι, τα κωδωνοστάσια των εκκλησιών, οι φάροι, οι καπνοδόχοι των εργοστασίων κ.λ.π.
Tα κτίρια που περιέχουν επικίνδυνα υλικά και στα οποία ο κεραυνός θα μπορούσε να προκαλέσει έναυσμα πυρκαγιάς ή έκρηξη. Σ' αυτά τα κτίρια περιλαμβάνονται οι αποθήκες υδρογονανθράκων, τα χημικά εργοστάσια, τα πυριτιδοποιεία κτλ.
Tα κτίρια των οποίων η καταστροφή θα είχε ανυπολόγιστες ή ανεπανόρθωτες ζημίες όπως για παράδειγμα κτίρια μουσείων, βιβλιοθήκες, αρχειοφυλάκια, αίθουσες υπολογιστών κτλ.
Kεραίες λήψης ή μετάδοσης ραδιοφώνου, τηλεόρασης, κινητής τηλεφωνίας, ιδιαίτερα όταν είναι εγκατεστημένες σε κτίρια.
Πρέπει να σημειωθεί ότι καμιά αντικεραυνική προστασία δεν "έλκει" τους κεραυνούς. Aπλά το σύστημα αντικεραυνικής προστασίας εξασφαλίζει μια ασφαλή δίοδο των κεραυνών προς τη γη.
Οδηγίες Προσωπικής Προστασίας από Κεραυνούς
Σε περίπτωση καταιγίδας, μην βγαίνετε έξω. Παραμείνατε μέσα στο σπίτι και αποφύγετε να έχετε επαφή με ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, υδραυλικά εξαρτήματα και τηλέφωνα κινητά και σταθερά (απενεργοποιήστε το κινητό σας).
Εάν είστε έξω κατά την διάρκεια καταιγίδας, προσπαθήστε να μεταβείτε σε χώρο παρόμοιο με τους παρακάτω:
Αν βρίσκεστε σε κατοικημένη περιοχή, μπείτε σε ένα σπίτι ή άλλο μεγάλο κτίριο (κατά προτίμηση με μεταλλική οροφή)
Πηγαίνετε σε ένα υπόγειο χώρο, όπως μετρό, τούνελ, σπήλαιο
Μπείτε σε κάποιο κλειστό όχημα με μεταλλική οροφή, όπως τρένο, αυτοκίνητο, λεωφορεία, κτλ.
Μπείτε σε κλειστή βάρκα ή πλοίο με μεταλλική οροφή ή με αντικεραυνική προστασία
Πηγαίνετε σε κάποιο δρόμο ο οποίος είναι τριγυρισμένος από ψηλά κτίρια
Εάν είναι δυνατόν αποφύγετε τους κάτωθι χώρους, οι οποίοι θα σας προσφέρουν λίγη ή καθόλου προστασία από κεραυνούς:
Μικρά απροστάτευτα κτίρια, αχυρώνες, υπόστεγα
Σκηνές και προσωρινά καταφύγια
Οχήματα ανοιχτά ή με μη-μεταλλική οροφή
Οι κάτωθι χώροι είναι άκρως επικίνδυνοι και πρέπει να αποφεύγονται όσο το δυνατόν περισσότερο:
Κορυφές βουνών, λόφων, και ταράτσες κτιρίων
Υπαίθριοι αθλητικοί χώροι, γήπεδα
Υπαίθρια parking
Πισίνες, λίμνες και παραλίες
Μεταλλικοί φράχτες, απλώστρες ρούχων, εναέρια καλώδια, σιδηροδρομικές γραμμές ή άλλες μεταλλικές οδεύσεις που μπορούν να μεταφέρουν τον κεραυνό
Μεμονωμένα δέντρα
Είναι επίσης πολύ επικίνδυνο να βρίσκεστε μέσα ή πάνω στα κάτωθι κατά την διάρκεια καταιγίδας:
Ανοιχτά τρακτέρ και άλλα γεωργικά οχήματα στο ύπαιθρο
Αυτοκινητάκια του γκολφ, μηχανάκια, ποδήλατα
Ανοιχτές βάρκες (χωρίς κατάρτι)
Δεν είναι πάντα δυνατόν να επιλεγεί η τοποθεσία που θα προσφέρει την καλύτερη δυνατή προστασία από κεραυνό. Ακολουθήστε λοιπόν τις κάτωθι οδηγίες αν έχετε την δυνατότητα επιλογής τοποθεσίας προφύλαξης:
Βρείτε μία χαμηλωμένη περιοχή – αποφύγετε κορυφές και ψηλά μέρη
Βρείτε ένα πυκνό δάσος – αποφύγετε μεμονωμένα δέντρα
Βρείτε ένα κτίριο, σκηνή ή άλλο καταφύγιο σε χαμηλή περιοχή – αποφύγετε απροστάτευτα από κεραυνό κτίρια και καταφύγια σε υψηλές περιοχές
Αν είστε στο ύπαιθρο κατά την διάρκεια καταιγίδας και δεν υπάρχει δυνατότητα μετάβασής σας σε κάποιο προστατευτικό χώρο, παρόμοιο με αυτούς που αναφέρονται παραπάνω:
Γονατίστε και σκύψτε μπροστά, ακουμπώντας τα χέρια σας στα γόνατά σας
Μην ξαπλώσετε ή μην ακουμπήσετε τα χέρια σας στο έδαφος
Μην κρατάτε ομπρέλα
Απενεργοποιήστε το κινητό σας
Μην στέκεστε όρθιοι!
Τι να κάνετε αν κάποιος κοντά σας κτυπηθεί απο κεραυνό
- Ειδοποιήστε το 166 αμέσως, αναφέροντας ότι έχετε κοντά σας θύμα από πτώση κεραυνού.
- Αν το θύμα δεν αναπνέει προσπαθήστε να του κάνετε τεχνικές αναπνοές. Αν η καρδιά του δεν κτυπάει και έχετε τις κατάλληλες γνώσεις επιχειρήστε καρδιοπνευμονική ανάνηψη. Οι άνθρωποι που έχουν κτυπηθεί από κεραυνό δεν φέρουν κανένα φορτίο και επομένως μπορείτε να τους ακουμπήσετε και να τους συνδράμετε άφοβ�..
Και εδώ έρχεται να προστεθεί η διατροφική έλλειψη, άλλος ένας παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει σε τριχόπτωση. Η τρίχα είναι ένας ζωντανός οργανισμός και χρειάζεται βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία για να αναπτυχθεί και να ανανεωθεί. Χρειάζεται σίδηρο, ψευδάργυρο, βιταμίνες Β2, Β5, Β6, Β8, ΡΡ και αμινοξέα, στοιχεία απαραίτητα τόσο για την ζωντάνια και υγεία της τρίχας όσο και για την ομορφιά της. Για να διασφαλίσουμε, λοιπόν, ότι η τρίχα θα μπορέσει να πάρει όλα αυτά τα στοιχεία που χρειάζεται για να είναι υγιής, θα πρέπει να έχουμε μία ισορροπημένη διατροφή.
Η επόμενη αιτία αφορά περισσότερο τις κυρίες: προφυλάξτε τα μαλλιά σας από τις απότομες αλλαγές. Οι βαφές, το ντεκαπάζ, το δυνατό βούρτσισμα και το συχνό ίσιωμα με το πιστολάκι είναι παράγοντες που κάνουν εύθραυστα τα μαλλιά σας και τη ρίζα τους, με αποτέλεσμα να πέφτουν σε μεγάλες ποσότητες. Μην τους φέρεστε εχθρικά. Αφήστε τα μαλλιά σας να αναπνεύσουν μεταξύ της μίας και της επόμενης βαφής, ή μεταξύ του ενός και τους επόμενου φτιαξίματος με το μπιστολάκι. Αποφύγετε τα πολύ επιθετικά προϊόντα και προτιμήστε ένα καλής ποιότητας σαμπουάν, το οποίο θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των μαλλιών σας. Επίσης, καλό θα ήταν να μην ξεχνάτε να βάζετε στα μαλλιά σας, τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, ένα θρεπτικό λάδι.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
