Αντικολλητικά σκεύη: Ένας άγνωστος χημικός πόλεμος

Πως σχετίζονται τα μαγειρικά αντικολλητικά σκεύη με τις τορπίλες που χρησιμοποιήθηκαν από το Αμερικανικό ναυτικό κατά τον β΄ παγκόσμιο πόλεμο; Το θέμα των αντικολλητικών σκευών που υπάρχουν σε κάθε σπίτι έχει απασχολήσει την κοινή γνώμη και στο παρελθόν. Ωστόσο, νέα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι οι πραγματικ�ς διαστάσεις του προβλήματος έχουν αγγίξει πλέον τα όρια του τρόμου.

Το αντικολλητικό κόλπο

Το τεφλόν είναι μια ουσία πλαστικής μορφής η οποία έχει ανακαλυφθεί και παντεταριστεί από την κορυφαία χημική εταιρεία στον κόσμο την Du pont. Η εν λόγω ουσία χρησιμοποιείται σε περισσότερες από 350.000 εφαρμογές παγκοσμίως αλλά και σε μαγειρικά σκεύη.
Το τεφλόν ανακαλύφθηκε το 1938  και κατά τη διάρκεια του β παγκοσμίου πολέμου έγινε γνωστό ως η πιο γλιστερή ουσί! α στ� �ν κόσμο, αφού χρησιμοποιήθηκε ως επίστρωμα στις τορπίλες του ναυτικού της Αμερικής προσδίδοντας τους μεγαλύτερη ταχύτητα κατά 18%. Από το 1942 και εξής χρησιμοποιήθηκε ως επίστρωση και στα υποβρύχια.

Το 1958 ο Γάλλος εφευρέτης Marc Gregoire βρήκε τον τρόπο να χρησιμοποιήσει την την ουσία αυτή στην κατασκευή τηγανιών δημιουργώντας την εταιρία tefal. Όπως είναι φυσικό στη συνέχεια χιλιάδες εταιρίες αντέγραψαν αυτήν την ιδέα.
Το 1982 άρχισαν οι πρώτες γκρίνιες για τα τηγάνια αυτά επειδή ήταν ακριβά αλλά γδέρνονταν και πολύ εύκολα με αποτέλεσμα μ�ζί με το φαγητό να σερβίρονται και τα κομμάτια από την ουσία αυτή.  Έτσι η tefal σε συνεργασία με την Du Pont αποφάσισε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα ενισχύοντας την επικάλυψη των τιγανιών με διάφορες κεραμικές ουσίες, ανοξείδωτο ατσάλι και τιτάνιο δημιουργώντας έτσι ένα αχάρακτο υλικό.

Χημικοί κίνδυνοι

Κατά το διάρκεια του μαγειρέματος το θερμαινόμενο τεφλόν παράγει αέρια και μικροσωματίδια, βλαβερά για την υγεία των ανθρώπων. Τις ουσίες αυτές αναπνέει ο μάγειρας ή μαγείρισσα ενώ πολλές α! πό α� �τές εισχωρούν και στο φαγητό. Στη συνέχεια όταν τα πιάτα και τα μαγειρικά σκεύη πλυθούν οι ουσίες αυτές περνάνε και στο πόσιμο νερό. Με βάση τη τροφική αλυσίδα όλοι οι οργανισμοί επηρεάζονται λιγότερο ή περισσότερο από αυτή την χημική βόμβα.
Η Du pont κλήθηκε κάποια στιγμή να απαντήσει στην περιβαλλοντική ομάδα εργασίας σχετικά με 2 περιπτώσεις:

1. Περίπτωση 1η: Παρατηρήθηκε ότι υπήρχαν ξαφνικοί θάνατοι κατοικίδιων πουλιών όταν αυτά βρίσκονταν μέσα στην κουζίνα κατά τη διάρκεια μαγειρέμα�ος. Σύμφωνα με πορίσματα σχετικών ερευνών τα πουλιά εμφάνιζαν αιμορραγία στους πνεύμονες πεθαίνοντας ακαριαία από ασφυξία. Το φαινόμενο έχει μείνει γνωστό ως δηλητηριάσει τεφλόν.
2. Περίπτωση 2η:  Η du pont με μελέτη της αναγνώρισε ότι τα αέρια από θερμαινόμενο τεφλόν προκαλούν μια κατάσταση γνωστή ως πυρετό των αναθυμιάσεων.

Χημικός πόλεμος

Σύμφωνα με μελέτες σημαντικών επιστημόνων όπως ο κ. Χρήστος Γεωργίου, καθηγητής του πανεπιστημίου Πατρών, οι τοξικές ουσίες �! �ου β γαίνουν από την θέρμανση του τεφλόν είναι 15, 3 από τις οποίες είναι τόσο τοξικές που χρησιμοποιούνται ως χημικά όπλα.
Πέτρα του σκανδάλου είναι η ουσία c- 8 (περφθοροκτανοικό οξύ). Όταν η εν λόγω ουσία απελευθερώνεται στις τροφές περνάει και στον άνθρωπο που καταναλώνει. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ουσία έχει ανιχνευθεί στο αίμα του 96% των παιδιών της Αμερικής ενώ εικάζεται ότι σχετίζεται με τον καρκίνο στους μαστούς και στους όρχεις. Στην συγκεκριμένη μελέτη αξίζει να αναφερθεί πως τα παιδιά του Κονγκό και το Μπαλί είχαν μηδενικά �ποτελέσματα αυτής της ουσίας στο αίμα τους.

Μελέτες της EWG σε αντικολλητικό τηγάνι με ταχεία θέρμανση μέσα σε 5 λεπτά και 380 βαθμούς έφεραν τα εξής αποτελέσματα:

• Στους 240 βαθμούς παρατηρήθηκε ελευθέρωση τοξικών σωματιδίων.
• Στους 360 παρατηρήθηκε ελευθέρωση τοξικών αερίων με καρκινογόνες ουσίες, με 2 παγκόσμιους τοξικούς ρυπαντές και CF4. Ένα κουτάλι αρκεί για τον άμεσο θάνατο 100 ανθρώπων γιαυτό και χρησιμοποιείται στα χημικά όπλα. 

Ωστόσο επειδή θεωρητικά δύσκολα επιτυγχάνονται θερμοκρασί�! �ς άν ω των 400 στην κουζίνα ας περιοριστούμε στις χαμηλές θερμοκρασίες μέχρι 360 βαθμούς. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα σωματίδια που μπορεί να εκτεθεί κανείς είναι:

• 240 βαθμοί: Υπερμικροσκοπικά σωματίδια.
• 360 βαθμοί - TFE: Τετραφθοροαιθυλένιο
• 360 βαθμοί - HFP: Εξαφροποπροπένιο
• 360 βαθμοί - TFA: Τριφθοροακετικό οξύ
• 360 βαθμοί - DFA: Διφθοροακετικό οξύ

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Και στο θέμα αντιμετώπισης αφήνουμε χώρο στους ειδικούς. Η κ. Κοχυλά, κριτικός γεύσεων γράφει: Οι έμπειροι μάγειροι που �ρησιμοποιούν αντικολλητικά σκεύη γνωρίζουν ότι αυτά είναι για ορισμένες δουλειές και όχι για όλες. Συνεχίζοντας συστήνει για την καθημερινή μαγειρική τη χρήση σκευών από μαντέμι ως την καλύτερη λύση.

Πηγή: Απο άρθρο και έρευνα του Χρήστου Κασταμονίτη στο περιοδικό HELLENIC NEXUS, Τεύχος 12.
ΠΗΓΗ