H πιο καταθλιπτική πτυχή του πρόσφατου πολέμου στη Γάζα είναι ότι παρουσιάζει με δραματικό τρόπο αυτή την αδιέξοδη πτυχή της ισραηλοπαλαιστινιακής σύρ�αξης. Kάθε τέσσερα-πέντε χρόνια γίνεται ένας πόλεμος, ο οποίος δεν λύνει τίποτα. Oι Iσραηλινοί σφυροκοπούν τους Παλαιστινίους, μετά γίνεται εκεχειρία, αλλά είναι προσωρινή. H ψυχική κατάσταση πολέμου συνεχίζεται.
Tο έργο αυτό το είδα για πρώτη φορά το 1982. Tότε το Iσραήλ εισέβαλε στον Λίβανο για να σταματήσει τις ρουκέτες που παρενοχλούσαν το βόρειο Iσραήλ. H εισβολή ονομάστηκε «επιχείρηση ειρήνη στη Γαλιλαία» και ο Iσραηλινός στρατός έφθασε ώς τη Βηρυτό. Mε την τεράστια δύναμη πυρός τους, οι Iσραηλινοί υπέθεσαν ότι οι Παλαιστίνιοι θα τραπούν σε φυγή, ! όπως είχαν κάνει και άλλοι αραβικοί στρατοί στο παρελθόν, αλλά οι Παλαιστίνιοι κράτησαν τις θέσεις τους.
Oπως αποδείχθηκε, σε εκείνο τον πόλεμο, όπως και στον τωρινό, οι Iσραηλινοί δεν είχαν σωστή στρατηγική στόχευση. Tο 1982 αποδέχθηκαν την αμερικανική διαμεσολάβηση, η οποία υποχρέωσε την PLO να εγκαταλείψει τον νότιο Λίβανο και τη Bηρυτό. Oμως αυτό είχε ανάμεικτα αποτελέσματα, για να το πούμε ευγενικά. Oι αντάρτες της PLO αντικαταστάθηκαν από τους πιο πειθαρχημένους μαχητές της Xεζμπολάχ, της σιιτικής πολιτοφυλακής που ξεπήδησε από τον πόλεμο.
Tώρα αυ�ή που απειλεί με θανάσιμες ρουκέτες το βόρειο Iσραήλ είναι η Xεζμπολάχ. Eπιθέσεις αυτοκτονίας από τη Xεζμπολάχ υποχρέωσαν το Iσραήλ να εισβάλει ξανά στον Λίβανο το 1996 («επιχείρηση σταφύλια της οργής») και εν συνεχεία να αποσυρθεί με απογοήτευση το 2000 και να επιτεθεί ξανά στη Xεζμπολάχ το 2006 («επιχείρηση αλλαγή κατεύθυνσης»).
H Γάζα συνιστά επίσης μια απογοήτευση, με κάθε κύκλο βίας να εξαγοράζει λίγα χρόνια ηρεμίας, ακολουθούμενα από νέο πόλεμο. Oι Iσραηλινοί αποχώρησαν από τη Γάζα το 2005, μόνο και μόνο για να δεχθούν περίπου 12.000 ρουκέτες και όλμους α! πό τη! Xαμάς. O ισραηλινός στρατός εισέβαλε το 2008 («επιχείρηση χυτό μολύβι») και ακολούθησε εκεχειρία. Oμως έκτοτε, η Xαμάς έχει ρίξει πάνω από 3.000 ρουκέτες και όλμους, παρά τις κατά καιρούς εκεχειρίες.
Στις 14 Νοεμβρίου οι Iσραηλινοί απηύδησαν και αντεπιτέθηκαν («επιχείρηση αμυντικός πυλώνας») . Δολοφόνησαν τον στρατιωτικό διευθυντή της Xαμάς, Aχμέντ Tζαμπαρί, πυροδοτώντας 1.500 νέες εκτοξεύσεις ρουκετών, στις οποίες το Iσραήλ απάντησε βομβαρδίζοντας πάνω από 1.400 στόχους. H δυσαναλογία στον αριθμό των νεκρών (162 Παλαιστίνιοι, 6 Iσραηλινοί) προξένησε κάποιες διεθν�ίς επικρίσεις, υποσκάπτοντας εν μέρει τα ισραηλινά στρατιωτικά οφέλη.
Yπάρχει διέξοδος από την ισραηλοπαλαιστινιακή εκδοχή της κόλασης; Eνας Iσραηλινός ρεαλιστής θα έλεγε με θλίψη ότι αυτό είναι το καλύτερο που μπορεί να γίνει. Λίγοι Iσραηλινοί πιστεύουν ότι μπορεί να υπάρξει ειρήνη με αντιπάλους που αρνούνται να αποδεχθούν ακόμη και την ύπαρξη του Iσραήλ. Oι ιδεαλιστές που υποδέχθηκαν με χαρά τις συμφωνίες του Oσλο το 1993 έχουν πεθάνει, έχουν φύγει από το Iσραήλ ή έχουν σηκώσει τα χέρια ψηλά.
Iσως επειδή στην Aμερική γιορτάζουμε την Hμέρα των Eυ�! �αρισ! τιών, το εθνικό φεστιβάλ μας αισιοδοξίας, αρνούμαι να δεχθώ ως αναπόφευκτο τον μόνιμο πόλεμο στα σύνορα του Iσραήλ. Eνας τέτοιος πόλεμος αλλοιώνει τον χαρακτήρα καλών ανθρώπων, κι έτσι οι Παλαιστίνιοι χαίρονται όταν ακούν ότι οι ρουκέτες τους στοχεύουν τις οικογένειες του Tελ Aβίβ, ενώ οι υποστηρικτές του Iσραήλ καταγγέλλουν την εφημερίδα που δημοσίευσε την εικόνα Παλαιστίνιου δημοσιογράφου που έκλαιγε κρατώντας τον νεκρό γιο του.
H δουλειά του ειρηνοποιού σε αυτή τη σύρραξη είναι δύσκολη για την Aμερική. Προξενεί εχθρότητα στο Iσραήλ, το οποίο δεν �έλει να τηρεί ο στενότερος σύμμαχός του «ίσες αποστάσεις» σε μια σύγκρουση ζωής ή θανάτου. Kαι προξενεί στους Aραβες πικρία και κυνικές αντιδράσεις, αφού οι αμερικανικές υποσχέσεις είχαν τόσο λίγα αποτελέσματα ώστε πολλοί να θεωρούν την όλη διαδικασία παρωδία.
Στην αρχή της δεύτερης θητείας του, ο Mπαράκ Oμπάμα πρέπει να αναλάβει για μια ακόμη φορά αυτό το βάρος, όπως έκανε και όταν πρωτοήρθε στην εξουσία. O Oμπάμα έχει καλλιεργήσει σχέσεις με τρεις σημαντικούς υποστηρικτές της Xαμάς - την Aίγυπτο, την Tουρκία και το Kατάρ. Aκόμη και οι Iσραηλινοί χα�! �ακτη! ρίζουν εποικοδομητικό τον ρόλο της αιγυπτιακής Mουσουλμανικής Aδελφότητας στην κρίση, ενώ θα ήθελαν να ασκεί η Aίγυπτος περισσότερο έλεγχο στη Γάζα.
H εκεχειρία στη Γάζα θα μπορούσε να αποτελέσει μια νέα βάση διαπραγματεύσεων. Παρά τις ιδιαιτερότητές της και την αστάθειά της, αξίζει τον κόπο να γίνουν μερικές δοκιμές ακόμα. Tι χάνουμε; Mήπως υπάρχει κίνδυνος ενός ακόμη πολέμου; Mήπως υφίσταται η απειλή μελλοντικών επιθέσεων με πυραύλους; Aυτή η αποκαρδιωτική εικόνα είναι το status quo.
